Nörojenik yutma bozukluğu olan hastalarda yeme değerlendirme aracı ve yutma yaşam kalitesi anketi`nin işlevsellik, yetiyitimi ve sağlığın uluslararası sınıflandırılması sistemi ile ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma; nörojenik yutma bozukluğu olan hastalarda kullanılan Yeme Değerlendirme Aracı (EAT-10) ve Yutma Yaşam Kalitesi Anketi'nin (SWAL-QOL) İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırılması Sistemi (ICF) ile ilişkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Anketlerin ICF ile ilişkisinin değerlendirilmesinde uzman görüşü ile ilişkilendirme kuralları kullanıldı. Uzman görüşleri Delfie turları şeklinde gerçekleştirildi. İlk turda yutma konusunda uzman 3 sağlık personeli ilişkilendirme kuralları konusunda ortak bir toplantı yaptı. Uzmanlardan biri moderatör, diğerleri ilişkilendirmeden sorumlu oldu. İki uzman birbirinden bağımsız olarak ilişkilendirme kurallarına göre anketlerin her bir maddesini ICF içerisinden uygun olan bir veya birden fazla madde ile ilişkilendirdi. İkinci turda yapılan ilişkilendirmeler birleştirildi. Üçüncü turda da moderatör eşliğinde ortak görüş kesinleştirildi. Kesinleşen ICF maddelerine uzman görüşleri ile uygun sorular oluşturularak form haline getirildi ve hastalara uygulandı. Anketlerin her bir maddesi ile uyumlandırılan ICF maddesi arasında tek tek ilişki bakıldı. EAT-10 anketi için 10 farklı ICF maddesi ile 21 ilişkilendirme yapıldı. İlişkilendirmelerin % 66'sı vücut işlevleri, % 28'i aktivite katılım ve % 4'ü çevresel faktörler ile yapılırken ve % 4'ü tanımlanamaz olarak bulundu. SWAL-QOL anketi için 35 farklı ICF maddesi ile 75 ilişkilendirme yapıldı. İlişkilendirmelerin % 61'i vücut işlevleri, % 30'u aktivite ve katılım ve % 4'ü çevresel faktörler ile yapılırken, % 4'ü de tanımlanamaz olarak bulundu. Sonuç olarak, her iki anketin yapısal tanımlaması yapıldı. Çalışmalarda kullanılacak uygun anket seçimi açısından önemli bir yaklaşım sağlanmış oldu.

The purpose of this study is to assess of the relation between International Classification System of Functioning, Disability and Health(ICF) and the Eating Evaluation Tool(EAT-10) and the Swallowing Quality of Life Questionnaire(SWAL-QOL) in patients with neurogenic swallowing disorders. The linking rules with expert opinion were used to evaluate the relationship of questionnaires with ICF. Expert opinions were made in the form of Delfie method. In first round, a joint meeting was held on the linking rules of 3 health professionals who were experts in swallowing. One of the experts was the moderator, and two were responsible for the linking. For two weeks, two experts independently linked each item of questionnaires to one or more appropriate items within the ICF. Associations in the second round were inosculated. In third round, the common view was confirmed at the moderator meeting. Appropriate question for defined ICF items were created with expert opinion and ask to patient. The correlation analysis between each question of the questionnaires and the related ICF items was performed. For the T-EAT-10 questionnaire, 21 linkings were made with 10 different ICF categories. 66% of the linkings were found to be body functions, 28% to activity and participation and 4% to environmental factors, while 4% were not definable. For the T-SWAL-QOL questionnaire, 75 linkings were made with 35 different ICF categories. 61% of the linkings were found to be body functions, 30% to activity and participation and 4% to environmental factors, while 4% were not definable. As a result, the structural definition of both surveys was made. An important approach has been provided for selection of the appropriate survey to be used in studies.