Tarih-i Sefer-i Rusya`ya göre 1768-1774 Osmanlı- Rus savaşı

Abstract

XVIII. yüzyıl'ın iki büyük savaşından ilki olan Osmanlı-Rus savaşı her iki devlet için de büyük önem arz etmektedir. Bu savaş, Osmanlı Devleti'nin askeri ve siyasi yapısında büyük bir kırılma, gerçek bir dönüm noktası olup, Rusya için ise idealleri doğrultusunda hareket etmek için büyük bir fırsat niteliği taşımaktadır. XVII. yüzyıldan itibaren bir güç olarak ortaya çıkmaya başlayan Rusya, XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti için kuzeyden gelen güçlü bir tehtit halini almaktaydı. Çünkü Rusya'nın güneye inme ve yayılmacı siyaseti çerçevesinde hedeflerinden ilki Osmanlı Devleti diğeri ise Lehistan (Polanya) idi. Bu siyaset çerçevesinde Rusya'nın hareket etmekten çekinmemesi iki ülke arasındaki ilişkileri gerginleştirmekte, ileride Rusya ile bir savaşın kaçınılmaz olduğu sinyallerini verdirmekteydi. Bu durum Osmanlı Devleti'ni ciddi olarak endişelendirmekteydi. Nitekim Osmanlı Devleti endişelenmekte haklı olduğunu Rusya'nın Lehistan'a yönelik niyeti'nin açığa çıkması ile apaçık görmekteydi. Zira Osmanlı Devleti için Lehistan önemli bir konumda olup, Rusya'nın Lehistan arzusunun önüne geçilmesi gerekmekteydi. Bu durum Osmanlı Devleti'nin savaş kararı almasında ve 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşına giden yolda önemli sebep teşkil etmekteydi. Lehistan için başlayan bu mücadele birçok gelişmeyi de beraberinde getirecek, Osmanlı Devleti'nin ihmalleri, komuta kademesindekilerin yeteneksizliği ve yaşanan olumsuzluklar yüzünden savaşta galip gelen Rusya olacaktır. Bu süreç savaş sonunda imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) ile farklı bir boyut alacaktır. Transkripsiyonunu hazırladığımız ``Tarih-i Sefer-i Rusya'' adlı yazma eser de yukarıda kısaca bahsettiğimiz 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşı anlatılmaktadır. Eserde savaşın sebebi ve başlangıcı detaylı olarak anlatılmış fakat sonlarına doğru ayrıntılara girilmemiştir. Bunun sebebi ise daha savaş başlamadan yapılan hataların, komuta kademesindekilerin yeteneksizliklerinin ve ihmallerinin bütün savaş boyunca devam etmesi, yenilginin en başından kaçınılmaz olduğuna dikkat çekmektir. Eserin ne zaman yazıldığı bilinmemektedir. Ancak 1768-1774 Osmanlı ?Rus savaşı sonrasında yazıldığı, metindeki ifadelerden çıkarılmaktadır.Anahtar kelimeler:1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Lehistan meselesi, Tarih-i Seferi Rusya, Osmanlı-Rus ilişkileri.Anahtar Kelimeler:1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Lehistan meselesi, Tarih-i Seferi Rusya, Osmanlı-Rus ilişkileri

The Ottoman- Russian war which is the first one of two major wars in 18th century has a great importance for both states. While this war is a real turning point for Ottoman Empire?s military and political structure, on the other hand it is a great opportunity for Russia to act in accordance with its goals. With its emerging power in 17th century, Russia became a strong threat coming from the north for the Ottoman Empire in 18th century. Because the first goal of Russia, within the framework of its territorial expansion to the South, was to invade the Ottoman Empire and Poland respectively. In this manner of policy, the relation between the two countries was getting tensed up day by day and led up to an inevitable war in the future. Ottoman Empire was seriously worried about the future on account of the apparent signals. In the course of time, Ottoman Empire started to realize the danger about Russia?s clear intentions against to Poland. Due to the fact that Poland was in an important position for Ottoman Empire, Russia?s desire for Poland had to be prevented. This caused Ottoman Empire to take decision to go to war and led a basis for Ottoman-Russian war in 1768-1774. This struggle started for Poland would bring along many developments, Russia would be the victorious in the battle because of Ottoman Empire?s inability to command element and omissions. This process would take a different dimension with the Treaty of Küçük Kaynarca (1774) signed at the end of the war. The writing work called `Tarih-i Sefer-i Rusya? which we prepared transcription, describes the 1768-1774 Ottoman- Russian war that was mentioned briefly in the above. In the work, the reasons and the beginning of the war were explained in detail, but to the end, there was no need to give details. This is because of drawing attention to the mistakes that had been made before the war began inabilities to command element, ommisions and the inevitable defeat. The exact date is unknown but it is inferred from the expressions in the text that it was written after 1768- 1774 Ottoman- Russian war.Key Words: Ottoman-Russian War, 1768-1774, Poland matter, `Tarih-i Sefer-i Rusya?, Ottoman-Russian RelationsKey Words: Ottoman-Russian War, 1768-1774, Poland matter, `Tarih-i Sefer-i Rusya?, Ottoman-Russian Relations