Resim sanatında `an`

Abstract

Bu çalışma `Resim Sanatında `AN``, konusu itibarıyla/ çok geniş bir alanı kapsadığı, bu alanı sınırlamakta, özellikle zorlandığımı itiraf etmeliyim. Bu alan genişlemeleri; bilimsel araştırma tekniklerinin el verdiği ölçülerde, yan alan çalışmalarıyla uygun olmasına özen gösterilmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm: Termonolojik (Dilbilim) olarak `Zaman nedir?` sorusu ile başlayıp, Felsefe tarihi açısından `Zaman anlatımları` tarihsel süreçleriyle birlikte açıklanmaya çalışmıştır. Dilbilim açısından `Zaman nedir?` sorusuna açıklık getirilmiştir. Felsefe Tarihinde `Zaman nedir?` sorusu ilk çağlardan günümüze kadar geçen süre içerisinde ele alınmıştır. Antik çağ Filozof larıyla başlayan, sonra Doğu (Çin, Hint) felsefeleriyle birlikte îslam felsefesinde `Zaman anlatımlarına` değinilerek, Aydınlanma çağı filozof larıyla devam edip, Modernizim'in zamana bakışma varıldı. Felsefe bölümünde `Zaman nedir?` sorusuna eş anlamlı ya da daha doğru bir ifadeyle `zaman` m özel bir kesiti içerisinde zamanı açıklamaya yarayan bir bakış açısı getirebilir düşüncesiyle `Zaman nedir?` sorusunun hemen yanına `öz nedir?` ve `nesne-insan` ilişkileri konusuna da ayrı anlamda destekleyici, genişletici ve açıklayıcı durumlar olarak görülerek, bu durumlara da değinilmiştir. IXÖrneğin Thales adlı ilk doğacı filozofta; `Zaman nedir?` diye bir soruya rastlayana yoruz, fakat `öz nedir?` sorusunu bulmaktayız. Bu anlatımlar insan-nesne ilişkisinde zaman içerisindeki değişimleri bu izlek açısından en belirleyici elemandır. Çünkü eylemle var olduğunu, düşündüğümüz, hissettiğimiz, farkına varabildiğimiz zaman olgusu, eşya- insan ilişkisinde nesne-insan etkileşiminde direkt olarak kendisini bulmaktadır. İkinci bölümde, eşya-insan ilişkisiyle başlayan uygarlık tarihiyle devam edip, Zaman' a bakış, adlı bölümde, Yıl, ay, hafta gün, saat olarak kullanılışı ele alınmıştım. Uygarlık tarihi, yaşanılmışlığm tarihi olarak en çok kendisini eşyalarda bulmaktadır. Sosyal yapılardaki değişim ve yaşamı anlatan ipuçları, hep eşyalar ola gelmiştir. Toplumsal olayların getirdiği bütün yaşam anlatımlarda, izler hep eşyalardaki değişmelerde aranılmıştır. Bu ikinci bölüm ve tez çalışmama damgasını vuran Prof. Dr. Nuri BİLGİN' in Eşya ve însan adlı sosyal psikoloji içerikli kitabı olmuştur. Bu kitap bu çalışmadan çok önce elimdeydi. Doğrusu çalışmam içerisinde bu kadar geniş bir alan işgal edebileceğini sanmıyordum. Ama konuyu eşeledikçe bu alana ne kadar hakim olduğunu anladım. Bundan dolayı bu kitap çalışmamın iskeletini oluşturdu, desem abartmış olmam. Yine ikinci bölümde, Bilim ve Teknik dergisinin Ocak 1995 sayısında, Miyase Göktepeli'nin Geçmişin Öyküsü Zaman konulu makalesinde `Zaman` Uygarlık tarihinde takvim olarak gelişiminde yıl, ay, gün ve saat gibi parçalanımları hakkında araştırmasından, zamanın yaşamdaki karşılıklarını ortaya koyması açısından yararlandım. XSanat Tarihi bölümündeyse, özellikle Resim Sanatında başta olmak üzere çok genel olarakda olsa genel bakış içerisinde zaman anlatımları ortaya konuldu. Özellikle Rönesans sonrası ve Modernizmde zaman' a bakış önemsenmiştir. Çünkü zaman olgusu Modern Sanatta çok özel bir anlam bulmuştur. Bu tavır geçmiş dönemleri yeni baştan, yeniden.keşfetmiştir. Üçüncü bölümde Resim sanatında `AN` anlatımı olarak başlıklandırmıştır. Genel anlamda `AN` etkileşim olarak açıklanırken Resim sanatında ise yaratma sürecini belirleyen çok özel bir zaman kesiti olarak ele alınmıştır. Bu iki farklı durum, bazen çok ayrı yanları, bazense çok benzeşik yanları irdelenmiştir. Bu iki durum her iki durumda da `etkileşim` olarak ifadesini bulmuştur. Post-Modernizm'in söylemi bakış açısından bakıldığında da etkileyen ve etkilenen ikileminde: `zamanın parçalanması` olarak `psikolojik zaman` olgusu olarak açıklanabilecek bir olgu. Bu açıdan bakıldığında `etkileşimi` de, öncesi ve sonrası ki bunlar birbirlerine bağlantılı olarak düşünülmelidir. Etkileşim öncesinde, etkileşim içerisinde yer alan Sujenin (birey) değerlendirilmesi ve sujenin karşısında yer alan olay, olgu ve karşı sujenin (karşıdaki birey) fenomenler (nesneler) dünyasındaki yeri. Sujenin oluşumu; sujenin yaşamdaki ilk gününden etkileşim içerisinde bulunduğu ortama değin geçen süreyi kapsar. Bu zaman içerisine sujenin duruşu ve bakışı da girer. Fakat bunları oluşumun dışında `gelişim` olarak ele alınmıştır. Sujenin duruşu bölümünde bütün bu gelişim içerisinde sujenin, bireysel, toplumsal edinimleri XI(kazandıkları, aldıkları, buldukları değerler) ile yine toplumsal realiteye karşı kendi realitesini ortaya koyabilme durumu. Sujenin bakışı ise yukarıda anılan gerçeklerin getirdiği sentezleme, yorumlama, tasavvur edebilme kabiliyeti, ona genel yapı içerisinde özel bir konuma getirir. Birey olma çabasıdır. Özel bir bakış getirebilme özelliğine kavuşma. Bu bakış oluşumun ortaya koya bildiği en son realitedir. Etkileşim öncesinde sujenin karşısında bulunan olay, olgu veya karşı sujenin fenomenler dünyasındaki yeri, onun nicel (genel ) durumu ve nitel (özel) durumları hakkında ipuçları Etkileyen ve etkilenen bir çevre içinde bulunması nedeniyle çevre, ortam, mekan olguları üzerine sosyal psikoloji ve yaratma olgularının getirdiği sonuçlarda gözönüne alınarak açıklanmaya çalışıldı. Etkileşimde, Sujeyi etkileyen oluş olayın etki-tepki durumu etki-tepkide içtepilerin durumu, Mantıksal boyuta geçmezden evvel, uyarıcının ve uyarılanın durumu. Etkileşim Sonrasında ise Sujenin etkileşimde ilk mantıksal çıkarsımları ve etkinin konumu, Oluş ve olayı tanımlayabilirle ve çıkarsımlar (Nedeni ve sonucu çeşitli hesaplaşmalarla çeşitli yönlere açılabilen sonuç gibi gözüken değerler). Bu etkileşim olgusunu etkileşim ve etkileşim sonrası üzerinde fazla durulamadı. Çünkü gerçek anlamda bu iki durumu belirleyen en önemli unsur etkileşim öncesi durumlardır. Bu açıdan bakıldığında Etkileşim öncesi durumlar etkileşim ve etkileşim sonrasının nerelere kadar dayanabileceği konusunda ipuçları verebilmektedir.

This study due to its subject `ÎNSTANT` in the art of drawing covers an extensive field and I should say that it was difficult for me to describe the limits of this field, în the limits technical reseorch technics allowed I tried to make these field expansions in conformity with the side field studies. This study consists of 3 ports. First port: This port begins with the question `What is time linguistically?` and continues with the explanations of `time meanings` with their historical periods from the point of view of philosophy. `What istime?` question is answered from the point of view of linguistics clearly. `What is time?` guestion is handled in the period from me first ages to today in the history of philosophy. Beginning with the classical Era philosophers, then touching on the `time meanings`in Islamic philosophy together with the East (Chinese, indian) philosophies it continues with the intelligence Age philosophers and finally reoches the modernism's view of time. în the philosophy port, with the idea that a perspective synonymous with the question `What is time?` or with a more proper definition o perspective that explains time in a specific section of time may be brought, near the question `What is time? the question `What is self?` is placed. Besides, accepted as supporting, exponding and expressing motters in the some meaning, `human-object`, XIIIrealitionships subject is also mentioned in this port. For example, we connot meet the question `What is time?` at the naturist philosopher, Thales, but we can meet the question `What is self?` These meonings are the most determining elements, for the changes in time in human-object relationships from this theme's point of view. The time aspectk, which we accept, think and feel its presence with oction. finds itself directlyin object-human relationship and object-human interaction. The second port begins with object-human relationship and continues with the history of civilization. în the port nomed `A look of time` its usage as year, month, week, day ond hour is hondled. History of civilization, as the history of experience finds itself mostly at the objects. Mostly objects have become the elves that explain life and changes in social structure. While the morks at objects. Prof. Dr. Nuri Bilgin' s book, `Object and Human` with its social physchology content has been very effective on the second port and on my thesis study. I had this book in hand, before making this study. I did not think before that it would occupy such a big area in my study. However, as I examined the subject, I understood that he was in command of the subject For this reason, this book established the skeleton of my study. Again in the second port, I benefited from Miyase Göktepeli's article with the subject `Story of The Past: Time` that was published at `Bilim ve Teknik` magazine dated January 1995. I benefited from her research on year, month, day and hour ports in time's development as a calendor in the history of civilization, and from her view of putting XIVtime's equivolents in life. în the History of Art port, time meanings in History of Drawing, in a general view are mentioned, Especially, view at time after Renaissance and at Modernism is emphosized. Becouse time aspects found a very special meaning in Modern Art. This attitude discovered the past periods again. Third port is titled as `ÎNSTANT` in the Art of Drowing, While `ÎNSTANT` is explained as interoction in general meaning in the Art of Drawing it is handled as a special section of time that determines the creation period. Sometimes very different ond sometimes very similar sides of these two different aspects is observed. Formation of the subject, includes the period from its first day in life to the time it's in the environment when it interacts. Standing and viewing of the subject is also included in this period, However these are handled as `development` other than formation. în the subject's standing part, in all this development subject's individual acquistions (obilitres he got, won ond found) and the sitvation of putting his own reality agoinst social reality is mentioned.