Süleymaniye Kütüphanesi`nde bulunan din dışı yazma eserlerin tezyinatı (15. ve 16. yüzyıl divanları)

Abstract

XI ÖZET Türk Tezyini Sanatları başlangıcından bugüne değin kitap sanatları içinde önemli bir yere sahiptir. Bunun en güzel örnekleri, dinî eserlerde ve özellikle mushaflarda görülmektedir. Bunun dışında özellikle Padişaha sunulmak üzere hazırlanan edebî ve ilmî yazmalarda, fermanlarda da çok seçkin bezemelere rastlanmaktadır. Müzehhep din dışı eserlerin başında dîvânlar gelmektedir. Aynı zamanda 15. ve 16. yy 'lar Türk Tezhip Sanatının altın devrini oluşturmuştur. Bütün bu hususlar göz önüne alınarak henüz tez konusu olarak ele alınmamış olan Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki dîvânlardan 15. ve 16. yy'la ait olanlar dikkate alınmıştır. Bunların içinde tezhipleri bakımından ele alman 18 dîvân seçilerek incelenmiştir. Kullanılan malzemeler, üslup ve teknik bakımından genel bilgiler üzerinde durulduktan sonra tez konusuna geçilmiştir. Bunun yanında çok kısa bir şekilde tezhip sanatı tarihçesine de temas edilmiştir. Ayrıca tezde geçen teknik terimler üzerinde de açıklamalar yapılarak, bu konudaki kavram kargaşası bir nebze olsun önlenmek istenmiştir. Daha sonra Süleymaniye Kütüphanesinden seçilmiş bulunan yazmaların, tezhipli sayfalan, fotoğraftan çekilmiş, tipolojik çizimleri yapılmış ve lüzumlu görülen bazı ayrıntılar firça ile çizilmiştir. Her bir eser için bunlann eşliğinde verilen genel bilgiler çerçevesinde daha sonraki yüzyıllarda incelelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu çalışmadan edinilen sonuç şunu göstermiştir ki, bugüne kadar hemen hemen hiç üzerinde durulmamış ve düşünülmemiş olan eserlerin, tezyini açıdan değerlendirilmesi deXII büyük önem taşımaktadır. Kütüphanelerimizde ve müzelerimizde bulunan bir çok yazmaların, tezyini yönü ile ele alınarak, doğru ve güvenilir temel bilgiler ışığında incelenmesi bundan sonra yapılacak olan araştırmalara da öncü olacaktır. Böylece titizlikle uzman kişiler tarafından yapılacak olan bu ve bunun gibi araştırmalar, Türk Süsleme Sanatlarına ışık tutacaktır.

xin SUMMARY Turkish Illumination Arts have got an important place between the art books from the beginning to nowadays. The best example of that could be seen in the religous works and especially in The Koran. From outside of this point of view, it is met with selected omements in finnans, in literally and scientific manuscripts specially to offer Sultans. From the leader of the outer-religous works is coming `Dîvân`. The 15th and 16th centuries constitute the golden period of Turkish Decoration Arts. Taking into account all this points, it has been chosen `Dîvân` still unknown as a thesis matters belonging mostly to 15th and 16th centuries in Süleymaniye Library. Between these, 18 `Dîvân` related to Illumination have been investigated. Following up with interest in general information according to the used material and the style and technic, the thesis topic has been determined. However, It has been mentioned shortly in the text about the history of the Illumination Art. In addition, explaining technical terms mentioned in the study, some trouble concepts on the topic is slightly required to prevent. Afterwards, taking photos of the selected Illuminated manuscripts in Süleymaniye Library, their tipology has been drawn and some important details have been painted. According to their general information, each manuscript is also evaluated and investigated for the next centuries. In this study, the results shows that it is so important to evaluate the manuscripts never thought and never interested in, as a regards of Ulumination Art, up to todays. To investigate the huge amount of manuscripts still present in our museums and libraries, it will be pioneer to the next investigations under reliable and true principal knowledges. In this manner, such a kind of investigations which will be carried by fasditious experts will show the way to Turkish Decoration Art.