Bergama yöresi halı tasarımlarında bilgisayar desteği

Abstract

ÖZET Türk boy ve aşiretlerinin Anadolu'ya göçü; 1071 Malazgirt Savaşı'ndan Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulmasına kadar devam etmiştir. Bergama çevresine yerleşen yörükler, bu bölgedeki sanat anlayışı ile kaynaşmışlar ve Selçuklu sanatının etkilerini taşıyan ürünler ortaya koymaya başlamışlardır. Bu etkileşimler; bölgede dokunan Bergama halılarının günümüze ulaşan ve bilinen en eski örneklerinde görülmektedir. Yağcıbedir halıları da, bölgede hala dokunmaya devam edilen ve Bergama halı grubunun alt kollarından biri olarak bilinen halılardandır. Hakkında çok az yayın bulunan bu halılar; renk ve kompozisyon özelliklerinin sadeliği bakımından diğer Anadolu halılarından ayrılmaktadırlar. Bu da Yağcıbedir halılarının üzerinde durulması gerektiğini göstermektedir. Balıkesir ve çevresinde dokunan Yağcıbedir halıları, Türk Halı Sanatının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Dokuma sanatının gelişimini belgeleyen bu eserler, güncellikleri yanında geleneklerini sürdürmeleri bakımından da değer taşımaktadırlar. Bu çalışmalarımızda, bölgenin köyleri gezilerek bunlar arasından seçtiğimiz özgün halı örneklerinin yer aldığı bu köyleri yakından tanıdık. Yağcıbedir halılarının desen ve motifleri titizlikle incelenmiştir. Yörede gösterilen yakın ilgi, özellikle evlerde yaptığımız çalışmalarda büyük kolaylık sağlamıştır. Bergama bölgesi halıları ve Yağcıbedir halıları üzerinde yaptığım bu incelemeleri esas alarak Bilgisayar Destekli Desen Tasarım Sistemleri ile yaptığım çağdaş tasarımları tezimde sunmaktayım. iv

SUMMARY The migration of Turk clans and tribes to Anatolia began around the time of the Malazgirt War in 1 071 and continued until the establishment of the Ottoman Empire. The nomads who settled in Bergama combined their traditional carpet designs with those of the area, resulting in carpets clearly showing the strong influence of the Seljuk tribes. These influences was seen in the oldest Bergama carpets which was preserved and known up to now. One of the main categories of Bergama carpets is known as the `Yağcıbedir`. These are still made in the area today, using traditional methods and material. Which distinguishes these carpets from those made in other areas of Anatolia is the simplicity of design and colour. Yağcıbedir carpets from the Balıkesir area have a place of importance in the art of Turkish carpet making by allowing us to trace the development of designs, both traditional and contemporary. As I travelled through the area looking for examples of these carpets, I became familiar with the traditions of village life. Thanks to the co-operation- and indeed enthusiasm- of the villagers, my work was made easier. I studied the designs and motifs of all the Yağcıbedir carpets very carefully. Based on my study of the carpets of Bergama -particularly Yağcıbedir carpets- my thesis concerns the creation of contemporary designs on computer. v