Tarihte Ahıska Türkleri `Garibim Gurbetlerde`

Abstract

ÖZET Ahıska Türkiye'nin kuzeydoğu sınırında, Gürcistan'a bağlı bir bölgenin tarihi merkezidir. Ahıska ve çevresi aynı zaman da çok eski bir Türklük bölgesidir. Tarihi kaynaklan, milattan önce ki çağlarda da buralardaki Türk varlığından haber vermektedir. Ahıska, Dede Korkut Kitabında Ak-Sıka /Ak - Kale ; 481 yılında Aksega adıyla anılan eski Oğuzlar beldesidir. Ahıska, Adığön, Aspinza, Ahılkelek ve Bogdanovka gibi önemli yerleşim birimleri ile iki yüzden fazla köyün merkezi olan Ahıska şehri Türkiye sınırına 15 km mesafede bulunmaktadır. XII yüzyılın başlarında kuzeyden gelen Kıpçaklar da Yukarı Kür ve Çoruh boylarında yerleştiler. Uzun yıllar Gürcistan ordu ve devlet yönetiminde önemli fonksiyonlar icra eden Kıpçaklı Atabek sülalesi 1267 yılında bugün Posof ta bulunan Çaksu'da Kıpçak Ortodoks Atabek Hükümetini kurarak bu bölgenin hakimi oldu. Atabek Hükümeti 310 yıl yaşamış Anadolu'nun en uzun ömürlü Türk beyliğidir. Bu bölge 1578 yılında Osmanlı ülkesine katildi. Ahmediye Medresesi o dönemin tarihi mirasıdır. 250 yıllık Ahıska Beylerbeyliği (1578-1828). 1828 yılı savaşlarında Rusların eline geçti. O günden bu güne kadar bölgenin tarihi bir türlü gülmedi, esaretten esarete sürüklendi.1940' lı yıllar Sovyetler Birliği'nin savaş yıllan idi. Stalin yönetimi, Ahıska Türklerinin eli silah tutanlarını cepheye götürdü. Köylerde ve kasabalarda yaşayan halkı da, bir kış günü insanlık dışı kararla ve insanlık dışı metotlarla yerlerinden sökerek Orta Asya ülkelerine sürdü. Yıllarca kamp hayatı yaşayan Ahıska Türkleri kamp hayalından sonra da sürgünden kurtulamadı, uzun mücadelelerine rağmen vatanlarına dönemediler. Sürgün Ahıska Türkleri Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan başta olmak üzere eski Sovyetler Birliği muhtelif bölgelerinde yaşamaktaydılar. 1989 yılında Özbekistan' m Fergane vadesinde çıkan olaylarda da büyük kayıplar verdiler. Ahıskalılar, yeni sürgünler yaşadılar ve uçsuz bucaksız Rusya Federasyonu topraklarının değişik yerleşim birimlerinde hayat mücadelesi vermek zorunda kaldılar. Türk kamuoyu günümüzde de aynı durumda olan bu insanları yeteri kadar tanımamaktadır. VI

SUMMARY Ahiska is the historical center of the region that situated in Georgia Repubilc, at the Northeast frontier of Turkey Republic. Ahiska also the old historical Turkish region. The historical sources tell us about the Turks that lived here before the Christ (B.C). Ahiska is the old Oguz region that in Dede Korkut Book written as Ak-Sika (White Gate) and named as Akseka in 481(A.D). Ahiska city is far of 15 km from Turkey with the Adigun, Aspinza, Ahilkelek, Bogdanovka districts and more than 200 villages. At the beginning of XII century the Kibchak Turks came from North are settled down in Coruh and Kura river. They had an important function in govern of Georgia.In 1267 by setting the Kipchakli Qrthodocs Atabek Government they favoured the state control of this region that situated in Posof today. Atabek government is the most lasting Turkish Beylik of Anatolia that lasted 310 years. This region was in the Ottoman empire after 1578. The Ahmediyye Medrese (Moslem theological school) is the inheritance of that period. VIIIn 1828 wars Russian occupated the Ahiska Beylerbeyligi(1578-1828) that lasted for 250 years. After this there wasn't the liberty and happiness in the history of Ahiska. The years of 1940 was the years of II World War for Soviet Union. The governing period of Stalin the Ahiska men and youngest was taken to the II World War. hi one of the cold November days the people of Ahiska was migrated to the republics of Middle Asia by force as a human tragedy ofhistory. After the camping years they couldnt live like a normal human and also couldn't return to Ahiska and they are living as immigrants today. VIII