Herhangi bir nedenle diş hekimine başvuran seçilmiş bir grup 5-6 yaş çocuklarda ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesinin değerlendirilmesi ve bunun diş çürüğü ile olası ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Çocukluk çağında ağız sağlığı problemleri önemli bir halk sağlığı sorunudur. Ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesi değerlendirmeleri (OHRQoL) genel sağlığın ve iyi olma halinin bir yansımasıdır. Kesitsel tipteki analitik bu araştırmada, herhangi bir nedenle diş hekimine başvurmuş, 5-6 yaş çocukların yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi ve bu yaş çocukların yaşam kalitesi düzeylerinin erken çocukluk çağı çürüğü ile ilişkili olup olmadığının incelenmesi hedeflenmiştir. Hacettepe Üniversitesi (H.Ü.) Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan izin alınmasını takiben, herhangi bir nedenle H.Ü. Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti kliniğine başvuran ve çalışmaya katılmayı (ebeveyn ve kendisi) kabul eden toplam 200 çocuğun, ağız içi muayeneleri yapılmış, diş çürükleri ve ilişkili veriler dmft/s, ICDAS (International Caries Detection and Assessment System) II ve pufa indeksleri kullanılarak kaydedilmiştir. Yaşam kalitesi değerlendirmeleri ECOHIS (The Early Childhood Oral Health Impact Scale) ölçeği kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada yer alan çocukların % 51,5' i kız çocuk olup, % 53,0' ü altı yaşındadır. Tüm çocukların % 85,5' inde EÇÇ (Erken Çocukluk Çağı Çürüğü), %67,0' sinde ICDAS indeks çürük kategorisine göre ileri seviyede çürük ve %35,0' nde pufa bulgusu görülmüştür; % 14,0 çocukta en az bir dişin etkilendiği dental travma hikayesi olduğu öğrenilmiştir. Çocukların ortalama (±ss) ECOHIS skoru 20,79±22,0 olup; EÇÇ'ü olan ve olmayan çocuklarda sırasıyla, 23,54±8,12 ve 4,55±8,4 olarak bulunmuştur ve aralarında görülen bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır (bağımsız gruplar için t testi p <0,001). Çocukların EÇÇ durumu ile toplam ECOHIS skorları arasında pozitif yönde, orta düzeyde güçte ve istatistiksel olarak anlamlı (r=0,510; p <0,001, Spearman test); ICDAS indeks sistemine göre almış oldukları en yüksek çürük skorları ile ECOHIS skorları ise pozitif yönde, iyi derecede korele olup, gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı (r=0,655; p<0,001, Spearman test) bulunmuştur. Çocukların yaşam kalitesinde negatif etkilenim olup olmama durumu tek değişkenli lojistik regresyon analizi ile incelendiğinde: Anne ve babanın eğitim durumları, çocuğun diş hekimine gidip gitmemiş olma durumu, çocuğun ICDAS çürük sınıflamasına göre hangi seviyede olduğu, ağzında EÇÇ olma durumu istatistiksel olarak kuvvetli düzeyde etkili faktörler olarak bulunmuştur (p<0,001). Araştırmadaki 5-6 yaş okul öncesi dönemdeki çocuğun ve ailesinin ağız sağlığı ile ilşkili yaşam kalitesi skorlarının yüksek olduğu ve EÇÇ olmasının yaşam kalitesini negatif etkilediği sonucuna varılmıştır. Diş hekimleri ve özellikle pedodontistlerin ağız-diş sağlığına ilişkin tanı ve tedavi planlamasında çocukların fonksiyonel ve estetik açılardan değerlendirilmelerinin yanı sıra ağız bulgularının çocuğun yaşamına nasıl etki ettiğinin, dolayısı ile, çocuğun psikolojik ve sosyal sağlığının da bir bütün olarak ele alınması önemlidir.Anahtar Kelimeler: Yaşam kalitesi, okul öncesi, çocuk, diş çürükleri, pedodonti

Oral health-related problems are important public health problems among children. Oral health-related quality of life (OHRQoL) is a reflection of general health and well-being. This cross-sectional analitic study aimed to determine the OHRQoL of 5-6-year-old children, admitting to dental health clinics for any reason, and to investigate if the quality of life is related with early childhood caries. Following the approval of the Ethics Committee of Hacettepe University Faculty of Medicine Non-Interventional Clinical Researches, oral examinations were done for a total of 200 children admitted to the Department of Pediatric Dentistry for any reason and gave parental/individual informed consent for the study. Dental caries were evaluated using dmft/s, ICDAS II and pufa indices. Besides, quality of life was evaluated by using ECOHIS-T (Early Childhood Oral Health Impact Scale. Of the participants, 51.5% were female and %53.0 were 6-year-old. Of all children 85.5% had ECC, 67.0% had extensive decay according to ICDAS categories and 35.0% had pufa coded teeth and it was learned that 14.0% had dental trauma history. The mean ECOHIS score was 20.79±22.0; and it was found as 23.54±8.12 and 4.55±8.48, for children with and without ECC, respectively; this difference was statistically significantly (independent t test p<0.001). The correlation between the ECC (Early Childhood Caries) status and ECOHIS scores was found to be positive, of moderate size and statistically significant (r=0.510; p<0.001, Spearman correlation). There was a positive, high and statistically significant correlation between ICDAS and ECOHIS scores (r=0.655; p<0.001, Spearman correlation). Univariate logistic regression results showed educational status of the parents, dental visit history of the child, ICDAS categories of the child and ECC status had statistically significant and negative (p<0.001) associations with quality of life. The findings revealed a high quality of life among 5-6-year-old children, whereas ECC existence affected the quality of life negatively. It is recommended to the dentists, particularly to the pediatric dentists, to evaluate the effects of oral health on the quality of life; a thorough phsycological and social screening of children with ECC would be important, besides the routine functional and aesthetic evaluations.Keywords: Quality of life, child, preschool, dental caries, pedodontics