Trabzon şer`iye sicillerine göre 1115-1133/1703-1721 yılları arasında Trabzon eyaleti`nde yaşanan asayiş olayları

Abstract

Şer'iye sicilleri XV. asrın ortalarından XX. yüzyılın ilk çeyreğine kadarki Osmanlı tarihi hakkında yeni ve önemli bilgilere ışık tutabilecek belgelerdir. Bu belgeler siyasi tarihin yanında askeri, sosyal, iktisadi ve şehir tarihi hakkında da çok büyük bilgileri araştırmacılara sunmaktadır. Biz de sicillerden hareketle 1703-1721 yılları arasında Trabzon'da halk arasında yaşanan, adi suçlar olarak adlandırabileceğimiz darp, yaralama, hırsızlık gibi suçları inceleyerek, XVIII. Yüzyılın ilk çeyreğinde Trabzon şehri örneği üzerinden Osmanlı toplumunun nasıl bir halde olduğunu göstermek istedik. Bunu yaparken de çalışmamızı üç bölüme ayırdık. Birinci bölümde bir İslam devletinde hangi suçların ne şekilde cezalandırılacağını ve suçların kaça ayrıldığını izah ettik. İkinci bölümümüzde Osmanlı ceza hukukun diğer kaynaklarını açıkladık. Ayrıca şer'iye mahkemesindeki yargılama sürecini de sicillerden örneklerle ortaya koymaya çalıştık. Üçüncü ve son bölümümüzde 1703-1721 tarihleri arasındaki sicil kayıtlarına göre Trabzon'da yaşanmış olan asayiş vakalarını başlıklar halinde ayırarak yorumladık. İncelediğimiz sicillerdeki asayiş olaylarını sayılarını çeşitlerine göre ayırıp grafiklerle yansıttık. Elde edilen verilerle diğer bölgelere ait asayiş çalışmalarını mukayese ettiğimizde de XVIII. yüzyılın başlarında Trabzon Eyaleti'nde suç oranının bu bölgelerle nicelik ve nitelik olarak benzer olduğunu gördük.Anahtar Kelimeler: Trabzon, Suç ve Ceza, Asayiş, Şer'iye Sicilleri.

Court Records are the documents that can light the way for new and important information about the Ottoman history from the mid 15th century to the first quarter of 20th century. These documents also provide important information for researchers about military, social, economical and urban history as well as political one. We would like to indicate the condition of the Ottoman society on the basis of the case of Trabzon in the first quarter of the 18th century by examining the crimes we can call ordinary crimes such as pounding, bodily harm, robbery among the people in Trabzon between 1703-1721, considering the records. While doing this, we seperated our study into three parts. In the first part, we explained crimes, punishments for them and their classification in an Islamic state. In the second part, we explained the other sources of Ottoman penal law. Moreover, we tried to display the trial process in a court records with the examples from the records. In the third and the last part, we interpreted the security events occured in Trabzon according to the court records between 1703 and 1721 by seperating them title by title. We reflected the security events, their numbers and types in the records with graphics. When the obtained data was compared with the security studies of other regions, it was seen that crime ratio of Trabzon Provience had the same quality and quantity of other regions' crime ratio at the beginning of eighteen century.Key Words: Trabzon, Crime and Punishment, Security, Court Records.