Annelerin 3-6 yaş çocuklarına sağladıkları ev ortamının uyarıcılığı ile ebeveyn öz yeterlik düzeyi arasındaki ilişki

Abstract

Annelerin ebeveyn öz yeterliği algısının, çocuklarına daha uyarıcı bir ev ortamı sağlamalarıyla bunun sonucunda çocuklarının gelişimlerini desteklemeleriyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle ebeveyn öz yeterliğinin ev ortamı ile ilişkisi önemlidir. Çalışmanın amacı, 3-6 yaş çocuğu olan annelerin ebeveyn öz yeterliğinin çocuklarına sağladıkları ev ortamı uyarıcılığıyla ilişkisinin araştırılmasıdır. Annelerin ebeveyn öz yeterliğiyle ve çocuklarına sağladıkları ev ortamı uyarıcılığıyla ilişkili değişkenler de araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini rastgele seçilen Ankara'daki Aile Sağlığı Merkezleri'ne başvuran, 3-6 yaş arası çocuğu olan 110 anne ve çocuğu oluşturmuştur. Araştırmada, demografik bilgilere ulaşılması için Genel Bilgi Formu, annelerin öz yeterlik düzeylerini belirlemek için Ebeveyn Öz Yeterliği Ölçeği ve annelerin çocuklarına sağladıkları ev ortamının uyarıcılığını belirlemek için Ev Ortamı Anketi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda annelerin ebeveyn öz yeterliği algısı ile ev ortamı uyarıcılığı arasında pozitif yönlü orta derecede bir ilişki olduğu bulunmuştur. Ebeveyn öz yeterliği ile anne öğrenim düzeyi ve çalışma durumu, çocuğun ilk çocuk olması, ailedeki çocuk sayısı ve ailenin gelir düzeyi ilişkili bulunurken anne yaşının ilişkili olmadığı bulunmuştur. Çocuklara sağlanan ev ortamı uyarıcılığı ile ilişki değişkenler ise annenin öğrenim düzeyi, çalışma durumu, çocuğun okul öncesi eğitim alması, ailedeki çocuk sayısı ve ailenin gelir düzeyidir. Çocuğun cinsiyeti değişkeni annelerin ebeveyn öz yeterliği algısını da, çocuğa sağlanan ev ortamı uyarıcılığını da etkilememektedir. Sonuç olarak, ebeveyn öz yeterliği algısının ev ortamı üzerindeki pozitif yöndeki ilişkisi ileride planlanacak müdahaleler için olumlu bir sonuçtur. Ev ortamını, dolayısıyla çocuk gelişimini, olumsuz etkileyen etmenlerin iyileştirilemediği durumlarda ebeveynlerin öz yeterlik algılarını güçlendirmek daha etkili bir yol olarak kullanılabilir.Anahtar sözcükler: ebeveyn özyeterliği, ev ortamı, uyaran kalitesi

It is thought that mothers' self- efficacy perception is related with providing more stimulated home environment and as a result it is related with supporting their children's development. Therefore, relationship between parental self- efficacy and home environment is important. The aim of this study is to investigate variables and the relationship between parental self-efficacy of mothers with 3-6 years old children and home environment stimulation provided by them. The sample of the study is 110 mothers and their children of 3-6 years old who applied to Family Health Centers in Ankara . In order to determine the demographic information, General Information Form; to determine the self- efficacy level of mothers, Parental Self- Efficacy Scale; to determine the stimulation of the home environment provided by parents to their children, Home Environment Questionnaire is used . As a result of this research, it was found that there was a moderate positive correlation between the perception of parental self-efficacy of mothers and the stimulation of the home environment. It is found that parental self-efficacy was related with mother's education level and working status, first child in the family, the number of children in the family and the family income level; and it was not related to the age of mother. The variables related to the home environment stimulation provided to the children are the mother's education level and working status, the child's preschool education, the number of children in family and the family income level. The child's gender does not effect the parental self-efficacy of the mothers and the stimulation of the home environment provided to the child. In conclusion, the positive relationship of the perception of parental self-efficacy on the home environment is a favorable outcome for future interventions. It can be more effective way to improve parents' self-efficacy perception where adverse effects on home environment cannot be improved. Key words: parentel self efficacy, home environment, stimulus quality