Geceye asılan dev, parçalanan gözbebeği ve kurguda zaman

Abstract

ONSOZ Kurgu, parçalan biraraya getirerek, zamanı yeniden yaratabilmesi nedeniyle bir zaman algısı sunar. Bu zamansal kavrayış, filmi yapan kişiden ve dönemden bağımsız düşünülemez. Bu nedenle, kurgu zaman ilişkisini incelemek, sinemanın zamanla kurduğu ilşkiye gerçeklik üzerinden bakmamızı, böylece de günümüz sinema estetiğini tartışabilmemizi sağlar. Bu tezin amacı da, hem kuramsal hem pratik olarak kurgu zaman ilşkisini ele almak, kurgu üzerinden hareket ederek, sinemasal zaman kavrayışım ve onun gerçeklikle kurduğu ilişkiyi tanımlayabilmektir. Bu çalışmanın ortaya çıkmasını sağlayan danışman Hocam Prof. Selahattin Yıldız' a, her türlü koşulda beni içtenlikle destekleyen Doç. Dr. Ömer Saydam Uysal'a, vaktini ayırıp benimle ilgilendiği için Prof. Dr. Özden Çankaya'ya, tüm emekleri ve sevgileriyle hep yanımda olan dostlarım Berna Karaçalı ve Özlem Oğuzhan' a teşekkürlerimi sunarım.ÖZET Sinemanın temel öğesi olan kurgu, bir düzenleme biçimidir. Bu düzenleme biçimiyle zaman yeniden yaratılır. Bu yeniden yaratımda, sinemanın doğuşundan itibaren oluşturulmuş temel kurgu tekniklerinden hareket edilmiştir. Bunun sonucunda oluşturulan alternatif dünya, bizim zaman anlayışımızla örtüşür ya da alışüğırnızdan farklı bir zaman kavrayışı sunar. Farklı zaman kavrayışı, zaman üzerinde oynamalar yaparak, bilinen zaman kalıplarını redderek ortaya konulabileceği gibi, parçaların birbirleriyle kurduğu ilşkiler sonucunda da yaratılabilir. Kurgunun gerçekle kurduğu bu iki tür ilişki de, gerçekliğin yeniden üretilmesidir ve yaşanılan çağla ve onun zaman kavrayışıyla örtüşmektedir. Bu düşünce çerçevesinde gerçekleştirilen bu çalışmanın ilk bölümünde kurgu zaman ilişkisi üzerinde durulmuştur. Bu bölüm üç başlık altında ele alınır, ilki kurgunun tanımlanması, ikinci bölüm gerçeklik ekseni içinde kurgunun tarihi üzerinde durulması, üçüncü başlık ise bu bilgiler ışığında kurgu zaman iUşMsinin değerlendirilmesidir. Bu bölümde kurgu zaman ilişkisi iki ana başlık altında ele alınır. İlki teknik boyuttur; bu bölümde kurguda zamanın şekülendiriüşinin teknik olarak nasıl gerçekleştirildiği, akıcılık, ritm, noktalama, görsel efekt ve dizim açısından incelenmiş, ikinci olarak estetik boyut ele alınmıştır. Bu bölümde zaman kavramı üzerinde durulmuş, sinemasal zamanın tanımı yapılmış, sanat ve zaman arasındaki ilişkiye değinilerek, sinemada zaman kullanırmna geçilmiştir. Lotman ve Deleuze'ün kurgu-zaman ilişkisine bakışlarından da yola çıkarak, günümüz sineması üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Zamanın içinde bulunduğumuz düz çizgisel yapısının dışında bir anlatı yapısı benimseyen, `Geceye Asılan Dev, Parçalanan Gözbebeği` filmi, yalnız kalmaktan korkan bir kızın, kendi geçmişiyle ve korkularıyla karşılaşmasını anlatır. Korku, ancak zaman içinde bir anlam kazandığından, filmde, şimdiki zaman ve geçmiş içice geçer. Bu içice geçiş, karakterin dünyasının bir yansıması olarak sunulur ve onun kendi yolculuğunu yapmasına hizmet eder. Zaman üzerinde oynamalar yaparak film, kendi sorularını sorar ve cevaplarını bulur. n'Geceye Asılan Dev, Parçalanan Gözbebeği' filminin ana karakteri Ezgi, işletme üçüncü sınıf öğrencisidir ve bir kız arkadaşıyla aynı evi paylaşmaktadır. Ev arkadaşı burs alınca, yarım dönemliğine yurtdışına gider. Evde yalnız kalmaktan korkan Ezgi, arkadaşı gittiğinden beri sevgilisi Kaan'la kalmaktadır. Ama Kaan'ın ayrılmak istemesiyle Ezgi için zor günler başlar. Evde yalnız kalmak istememektedir. Bu sırada Ezgi'nin final sınavları başlamıştır. Bir taraftan onlara da çalışması gerekmektedir. Önce arkadaşlarına gitmeyi ya da onları eve çağırmayı dener. Ama onların yalnız kalmaktan korktuğunu farketmelerini de istememektedir. Yanında kalacak bir arkadaş bulamayınca, evde kalmayı dener. Ama başaramaz. Geceleri uyuyamamaktadır. Bazı geceler sokakta sabahlar, bazen geç saatlerde açık olan bir yer bulmaya çalışır. Bu arada geceleri huzursuz ve genelde uykusuz geçirdiği için sınavları kötü geçmektedir. Yine bir gece evde kalamayıp geç saatlere kadar açık olan bir barda otururken Emre'yle tanışır. Birlikte eve gelirler. Emre tarafindan dövülen Ezgi, kendini sokağa atar. Sokakta annesi tarafindan cezalandırılmak için kapının dışında bekletilen çocukluğuyla karşılaşır. Çocuğun peşinden koşar. Bu sırada, yüzmeye gidip, suya girmekten korktuğu için yüzemediği günleri hatırlar. Koşu sonunda annesiyle gitmiş oldukları o kumsala gelir. İskelede göle bakan çocukluğunu öfkeyle suya atar. nı

ABSTRACT Editing, which is the foundation of cinema, is a way of arranging. Using this way of arranging, time is recreated. One deploys in this recreation, the techniques that are the product of cinema, since its genesis. The alternative world that is created either coincides with our understanding or presents a different conception of time than usual. This different conception could be achieved by manipulating time and declining the known patterns time or, it could be created by the interaction among pieces. Both of these connections between editing and time is a recreation of reality and completely coincides with the time that we're living İn and its conception of time. The film `Geceye Asilan Dev, Parçalanan Gözbebeği` chooses to present a structure of depiction different than the usual linear form of time that we' re in. It tells the story of a girl who's afraid of being alone and her confrontation with her own past and her fears. As fear has a meaning only within time, the present and the past overlaps in the film. This `overlap` is presented as a reflection of the character's world and helps her on her own journey. By making manipulations on time, the film asks its own questions and eventually finds their answers. IV