Tasarımın şirketlerin ticari performansını geliştiren bir araç olarak incelenmesi

Abstract

Tasarım, insanların temel ihtiyaçları olan avlanma, yeme-içme, barınma gibi gereksinimlerini karşılayacak araçlar yapma gereksinimiyle başlamış, bugüne gelene kadar bir çok aşamadan geçmiş, endüstri devrimiyle gerçek anlamını kazanmış, günümüzde de bir bilim dalı olarak kabul edilmiştir. Ayrıca tasarım faaliyeti endüstrinin vazgeçilmez bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır.Günümüzde tasarımın değeriyle ilgili birçok çalışma yapılmaktadır ve ?Bilgi Ekonomisi? yerine ?Tasarım Ekonomisi? tartışılmaktadır. Küreselleşmeyle birlikte herkes her türlü bilgiye rahatlıkla ulaşabilmekte ve bununla birlikte fiyat ve kalite de standartlaşmaktadır. Bilgiye ulaşmanın kolaylaşması ve fiyat ile kalitenin standartlaşmasıyla tasarım, fark yaratmayı sağlayacak en önemli araçlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde bütün ülkeler ve şirketler tasarım ve yenilik olgusuyla karşı karşıya kalmıştır. Önceleri ülkelerin kalkınması ve şirketlerin büyümesi için tasarım ve yenilik sadece iyi bir araç olarak görülürken günümüzün zorlaşan rekabet ortamında ayakta kalabilmek için bu faaliyetlerde bulunmak nerdeyse zorunlu hale gelmiştir. Tasarım ülke kalkınmasını ve şirket verimliliğini sağlayan ürünleri ve sistemleri şekillendirmekle birlikte, hem kullanıcı hem de üretici kesiminin yararına olacak şekilde ürünün değerini maksimuma çıkartırken, maliyetleri minimuma indiren bir süreçtir.Tasarımın değerini fark eden ülkelerde uzun yıllardır resmi tasarım politikaları uygulanmakta ve tasarımı teşvik eden ve bu konuda yayınlar çıkaran kuruluşlar kurulmaktadır. Bu ülkelerde tasarım teşvik programları uygulanmakta ve tasarımın değerini ortaya koyan birçok çalışma yapılmaktadır. Türkiye'de geç kalınmakla birlikte tasarım ve yeniliğin değeri üzerine tartışılsa da, tasarımın getirilerinin somut verilerle ortaya konduğu çalışma yok denecek kadar azdır. Bu tez çalışmasının amacı bu boşluğu doldurmak adına bir adım atarak Türkiye'de tasarım yapan ?En Büyük 500 Kuruluş? içine girmeyi başarmış şirketlerin performanslarında tasarımın etkisini ortaya koymaktır.Tasarımı ekonomik değeri kabul edilse de bu değerin objektif sonuçlarla ortaya konması gerekmektedir. Tasarımın ekonomik değerinin nasıl hesaplanacağı hem iş dünyası hem de akademisyenler tarafından tartışılmaktadır. Bu konuda birçok çalışma yapılmaktadır fakat henüz tasarımın değerinin ölçümünde kullanılacak ortak bir yöntem üzerinde anlaşılamamıştır. Bu sorunun cevabının en azından standart bir yolla verilemeyeceği konusunda bir fikir birliği mevcuttur. Kriterlerinin ne ölçüde anlamlı olduğu ve eğer anlamlıysa hangilerinin kullanılabileceği konusunda ortak bir noktada bileşilememiştir. Fakat tasarımın endüstride kullanılması ve tasarıma yatırım yapılması için iş dünyası, tasarımın ekonomik değerinin ortaya konduğu somut sonuçlar istemektedir. Tasarımın ekonomik değerlere etkisi çok yönlüdür ve yapılan değerlendirmelere kuşkuyla bakılmaktadır. Tasarımın etkisinin yatırım, rekabetçi koşullar, pazarlama, yönetim becerisi, üretim, halka ilişkiler gibi şirketin performansını etkileyen diğer faktörlerden ayrılması zordur. Tasarım faaliyetinin değerinin ortaya konması için tasarımın etkisinin diğer faktörlerden ayrılması gerekmektedir. Çıktının uygun girdilere paylaştırılması kolay bir işlem değildir. Tasarımın ticari performansın ölçmekteki diğer bir engel ise tasarımın inovasyon sürecinin bir alt sistemi olmasıdır.Bu tez çalışmasının amacı; şirketlerin ticari başarısında tasarımın değerinin ortaya konmasıdır. Bunu sağlamak için yukarda bahsedilen tasarımın değerinin ölçümüyle ilgili problemleri ortadan kaldıran ve Türkiye'deki yerli kuruluşlarda tasarımın şirket performansını nasıl etkilediğini gösteren bir model oluşturulmuş ve sonuçları grafik yöntemiyle değerlendirilmiştir. Tez çalışmasında bu model oluşturulmadan öncede bu modelin temeli oluşturan temel kavramlar olan tasarım, sinai mülkiyet hakları, şirket, şirket performansı ölçümü ve tasarımın değeri gibi kavramlar anlatılmıştır.

Design concept had started with human history. Firstly design had been using for supplying the main requirement as hunting, eating-drinking, sheltering. Design had its real meaning with industry revolutionary. Nowadays design is a very important part of industrial and accepted as a field of science.At the present time ?Design Economics? has been discussing very often. Design is very important and necessary for firms and national economies for competing. İf the firms want to live they must use design efficiently. Design can increase the performance of firms by changing the value of outputs, cost of inputs and efficiency of the system and can turn into an important competition tool for the firms. Besides, design can lead to a change in non-price factors as ergonomics, performance, style, endurance, coloring, stability and structure.Nowadays price and quality is getting standard all over the world and its very easy achieve every kind of information. Under these conditions design and innovation are very important tools to creative differences. The countries which have recognized the importance of design in the economics, have national design policy and supporting design concept programs. Many different methods has been improved to measure the effect of design on economy but there is no comman method for measuring the economic value of design, It is hard to measure the effect of design, whereas it is known that this impact is large and significantly important. But ıts very important to proof the value of design.Although its talked about design value in Turkey too, there are very few studies regarding the economic value of design. The main objective of this thesis is to take one of the first footsteps to fill in this gap in order to constitute the first study focusing and establishing on the economic value of design. This thesis improve a model for determination the value of design for Turkish national firms commercial performance. On the thesis before improving a model, main concepts were explained as design, production of design, firms, firms performance measuring and the ways of design effect for firms.