Batı ve Türk resim sanatında geleneksel Türk kilim ve halı örnekleri

Abstract

Dünya sanat tarihinde Türk kültürünün ve geleneksel Türk sanat örneklerinin önemli bir dalı olan geleneksel halı ve kilim dokuma sanatı, ilk defa ihtiyaca dayalı olarak Orta Asya'da Türkler tarafından ortaya çıkarılmıştır. Halı ve kilim dokuma sanatının bir çok tarihi döneme tanıklık etmiş olduğu da görülmektedir. Bu tarihsel dönemlerde bulunan ve günümüze sağlam bir şekilde gelebilen Türk halı, kilim örnek ve motiflerini, minyatür, fresk ( duvar resmi ) ve resim sanatında görmek mümkündür.Böylelikle bu çalışmada, araştırmalar kapsamında Türk halı ve kilim dokuma sanatının tarihsel ve sanatsal özellikleri ele alınarak, Batı ve Türk resim sanatı içerisinde geleneksel halı ve kilimi konu almış olan ressamların eserleri tarihsel sıralamasına göre incelenmiştir. Araştırmalar neticesinde halı ve kilim imgesini kullanan sanatçılar arasında genellikle Batılı ressamlardan olan Hans Holbein, Lorenzo Lotto, Carlo Crivelli, Hans Memling, Gentile Bellini, Johannes Vermeer, Jan Van Eyck, Vittore Carpaccio ve Oryantalist ressamların eserleri incelenmiş fakat Türk ressamlarının eserlerinde kullanılan Türk halı ve kilim kompozisyonlarının üzerinde durulmadığı tespit edilmiştir. Bu sebeple oluşturulan bu çalışma, Türk geleneksel ve kültürel özelliklerini yansıtan ve sanatsal özelliği ile de zengin ve özgün olan Türk halı ve kilim sanatı göz önünde bulundurularak Batı ve Türk resim sanatındaki görsel ifadesi incelenmiştir.Geleneksel halı ve kilim motiflerini kullanan, Türk resim sanatı tarihinde minyatür, oryantalist ve çağdaş Türk ressamları içerisinde bulunan; Osman Hamdi Bey, Halil Paşa, Şevket Dağ, İbrahim Çallı, Mihri Müşfik Hanım, Malik Aksel, Turgut Zaim, Nurullah Berk, Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi Türk ressamlarının eserlerinin bazılarında geleneksel sanatlardan etkilenerek, halı ve kilim imgesini konu alan çalışmalar incelenmiştir. Bu doğrultuda yapılan çalışma kütüphaneler, bilimsel ve görsel kaynaklar ve çeşitli müzeler kapsamında ve birebir görüşmeler bağlamında, kuramsal araştırmaya yönelik oluşturulmuştur.Anahtar Kelimeler: Geleneksel Halı ve Kilim Sanatı, Minyatür Sanatı, Batı Resim Sanatı, Türk Resim Sanatı.

In the history of world art, Turkish art of traditional carpets and rugs, which is an important branch of traditional Turkish art examples, fort he first time, it was discovered by the Turks in Central Asia. İt is also seen that many of the history of carpets and rug weaving art has witnessed. İt is possible to see Turkish carpets, rug samples and motifs, miniatures, frescoes (wall paintings) and painting arts which are found in these historical periods and which are coming up with a solid day.Thus, in this study, the historical and artistic characteristics of the Turkish carpet and rug weaving art within the scope of the researches were examined and the Works of the painters who had taken the traditional carpet and rug subjects in the European and Turkish painting art were examined. Among the artists who use carpet and rug imaje as a result of the researches, the Works of Hans Holbein, Lorenzo Lotto, Carlo Crivelli, Hans Memling, Gentile Bellini, Johannes Vermeer, Jan Van Eyck, Vittore Carpaccio and Orientalist painters which are mostly European painters are discussed but they are on top of the Turkish carpet compositions used in the Works of European and Turkish painting artists it has been determined that it has not stopped.Using traditional carpet and kilim motifs, it is found in the history of Turkish painting art, in miniature, orientalist and contemporary Turkish painters; Osman Hamdi Bey, Halil Paşa, Şevket Dağ, İbrahim Çallı, Mihri Müşfik Hanım, Malik Aksel, Turgut Zaim, Nurullah Berk, Bedri Rahmi Eyüboğlu have been investigated in some of the Works of Turkish painters by studying traditional carpets and rugs imagery. The study in this directed to theoretical research in the context of libraries, scientific and visual sources and various museums and individual interviews.Keywords: Traditional Carpet and Rug, Miniature Art, Western Painting Art, Turkish Painting Art.