Şerʻiyye sicillerine göre XVII. yüzyılın son çeyreğinde Trabzon`da boşanma

Abstract

Bu çalışmada, 1856-1866 Numaralı Trabzon Şerʻiyye Sicillerinden faydalanılarak, 1688-1703 yıllarını kapsayan 16 yıllık bir süreç içerisinde Trabzon şehrinde boşanma bahsi değerlendirilmektedir. Bu çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konu ile alâkalı ayrıntılı bir literatür çalışması yer almaktadır. İkinci bölümde öncelikle `İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlilik` bahsi kısaca ele alınmıştır. Daha sonra `İslâm ve Osmanlı Hukukunda Boşanma` hususu anlatılmıştır. Boşanma başlığı altında İslâm ve Osmanlı Hukuku'nda Boşanma İle İlgili Kaynaklar, Boşanma Usulleri, Boşanmaya Dair Diğer Usuller ve Boşanmanın Sonuçları yer almaktadır. Üçüncü bölümde XVII. yüzyılın son çeyreğinde Trabzon'da nikâh akitleri siciller üzerinden değerlendirilmiştir. Bölümün alt başlıklarında Nikâh Akitlerindeki Medenî Durumlarına Göre Trabzon Kadınları ve Evlilikte Kadının Güvencesi: Mehir adlı kısımlar yer almaktadır. Dördüncü ve son bölümde Trabzon'daki boşanma hadiseleri, türlerine göre tasnif edilip değerlendirilmiştir. Bu bölümde boşanma Talâk, Muhâlaʻa, Kazaî Boşanma veya Tefrik olarak alt başlıklara ayrılmıştır. Bölümün son kısmında eşleri tarafından terk edilen kadınların anlatıldığı, `Kocaları Tarafından Terk Edilen Kadınlar` adlı bir kısım da yer almaktadır.Anahtar Kelimeler: Boşanma, Osmanlı, Trabzon, 17. Yüzyıl.

This thesis deals with subject of divorce according to the Trabzon Kadi Court Records numbered 1856 to 1866 between the years 1688-1703.This study consists of four chapters. The first chapter has a detailed literature about the subject. In the second chapter, first we examined the place of marriage in Islam and Ottoman Law and then the subject of divorce in Islam and Ottoman Law was also examined. Here the kinds of divorce were examined. Under the heading of `Divorce`, The Sources for Divorce in Islamic and Ottoman Law, Types of Divorce, Other Methods for Divorce and Its Results. The third chapter evaluates the marriage agreements in the last quarter of the 17th century in Trabzon in connection with Trabzon Kadi Court Records. Under the heading there are topics like Women in Trabzon During The Marriage Agreements, Dowry; The Insurance of Women in Marriage. The fourth and the last chapter investigate the kind of divorce cares in Trabzon in groups. In this chapter divorce were grouped under sub headings like, talak, muhalaa, kazai boşanma or tefrik. In the last part of the chapter there is a section called `The Lonely and Abandoned Women of The Ottomans`. Keywords: Divorce, Ottoman, Trabzon, 17th Century.