Sivil havacılık uçuş personeli üniforma tasarımında eğilimler ve bir öneri

Abstract

Giyimi bir iletişim şekli olarak adlandırırsak, seçilen giysinin de kişinin kendini tanımlayabilmesi için bir araç olduğunu söyleyebiliriz. Bu anlamda iletişim biçimi olarak giyim ile bireyin ve toplumun ilişkisi şekillenmektedir. Toplum ile ilişki içinde olan bireylerin statü kaygısı sınıf kavramının ortaya çıkardığı giyim tarzlarını belirlemiş ve bunun sonunda çıkan üniforma; otorite, sınıf, statü gibi kavramların en belirgin giysi grubunu oluşturmuştur.İnsanlığının uçma eylemine olan merakı M.Ö ki tarihlerden başlayarak çok hızlı bir şekilde ilerlemiş ve zaman içinde farklı farklı alanlara hizmet veren havacılık sektörüne dönüşmüştür. Havacılık sektörünün gelişimi yeni kariyer alanlarını beraberinde getirmiş, Elen Churc'ün öncülüğü ile dönemin hemşire kadınlarına yeni hosteslik görevleri edindirilmiştir. Acil durumlarda güvenliği sağlayan ve hizmet eden kadın kabin memurlarının beraberinde son yıllarda erkek kabin memurları da bu sektörde yer almıştır. Sivil havacılık tarihinin başlamasıyla oluşan uçuş personeli kimliğini belirleyen üniformayı daha etkili bir şekilde açıklayabilmek adına havacılık tarihinde geçirilen bu süreç birinci bölümü oluşturmaktadır.İkinci bölümde uçuş personelinin giydiği üniforma tasarımının işlevleri, dünyanın farklı ülkelerindeki havayolu işletmeleri için yapılan tasarımlarda dikkat edilen özelliklerden ve tarihte uğradığı değişimlerden bahsedilmiştir. 10.000 metrenin üzerinde yaşam için uyarlanmış yeni giysi, marka ve statü üçgeninde oluşan tasarımlar farklı şekillerde yorumlanmıştır. 1930'larda ticari uçuşlarda sadece zenginler uçabildiği için sınıf farkı yokken (birinci veya ekonomi sınıfı gibi) takip eden 60 yılda uçaklar büyümüş, daha güvenilir ve hızlı seyahat mümkün olmuş böylelikle daha fazla ve farklı gruptan insan uçma imkânını bulmuştur. Hemşire kadınlar da zaman içerisinde görev anlamlarını yitirmiş, dönem dönem pazarlama uzmanların reklam aracı haline gelerek çılgın tarzlarda üniformalar kullamalarını ve bu şekilde yolcuların ilgisini çekmeyi başarmıştır. Bunun sonucunda sivil havacılık sektöründe istenen hızlı gelişim yaratılmıştır. Hava taşımacılığı kimlik, tasarım ve kültür ile yeni bir kimlik oluşmuş, gelişmiş ve değişime uğramıştır. 11 Eylül olaylarından sonra ise üniformaların stilleri tekrar ciddileşmiştir. Tüm bu araştırmaların ardından tamamlayıcı nesneler olan ayakkabı, çanta, şapka, fular ve kravatın işlev ve statü değerleri de incelenmiştir. Giyim kültürünü oluşturan giysilerin oluşum süreçlerinin ve anlamlarının bilinmesi kullanım alanları ve bilinçli kullanım açısından önem taşımaktadır.Üçüncü bölümde yıllardır değişime uğramış üniforma tasarımlarının ne gibi etkiler altında kaldığı üzerinde durulmuştur. Moda akımları dönemin genel siluetini anlatacak şekilde özetlenmiş, tasarım ilkeleri ve bileşenleri doğrultusunda dikkat edilen ayrıntılar incelenmiş ve statü marka kavramları ile de kurumsallığın önemi anlatılmıştır.Dördüncü bölümde ise tüm bu kurumsal imaj altında oluşan otoritenin, ülkenin kültürel etkilerini de yansıtmak adına hazırlanmış Türkiye'yi temsilen THY firması için planlanmış yeni üniforma tasarımlarının ayrıntılı olarak anlatımı mevcuttur.Araştırmada baştan sona konuyla ilgili olan görsel örneklerle tez hem zenginleştirilmiş hem de netleştirilmeye çalışılmıştır. Tüm bölümlerde tarih boyunca ünlü tasarımcıların havayolu firmaları için yaptığı tasarımlardan örnekler verilmiş özellikle tarihte bu konuya yer veren firmalar belirtilmiştir.

If we designate the clothing as a tool for communication, the clothing that is chosen by the person is the way of to present its personality. As a result of that, the clothing is a kind of connection between the person and the society. The person who has a communication with the society and also who has a status anxiety, creates the clothing classifications within that. In addition that we call ``uniform?? for defining; the authority, class level and status.The curiosity of human being to the flying was started before the B.C and generalizes in the history. From past to now on, the aviation sector, which has several service types, creates its own sector. Result of the developments in the aviation sector supplied new career options. After the leading of Elen Church who was a nurse, was obtained their new task which is air hostess in stead of nurse. In the aviation sector, after the women air hostess who were helped and serviced in the emergency condition, the men air hostess were also hired as an air hostess in the near past. With the beginning of the civilian aviation sector, the uniform which determinates the identity of the flight crew is examined for effective explanation to emphasize the processes in the beginning of the chapter.The functionality of design of the uniform, the design differences of the different companies with in the aviation sector and the challenges in the history, was explained in the second chapter. The designs are differently interpreted which are applied for the life above the 10.000 meters within the triangle of garment, brand and the status. In 1930?s, it was the class distinction time and only the rich people can fly but within the following 60 years, the planes were getting bigger and became more reliable and faster. As a result of that, much more people from all over the classes in society can find the chance to fly. Within this time, nurse ladies also lose the real meaning of being nurse and cyclically they were dressed by marketing experts just for attracting the passengers? interests. With the help of the crazy designs, they could attract all the attentions though.As a result of that, they created the desirable fast challenges in the aviation sector. Air transportation is improved, redesigned and adopted to the term of identity, design and culture. After September 11 attacks, the styles of uniforms become more serious. After all these investigations, the complementary goods which are shoe, handbag, hat, scarf and tie was researched within the idea of functionality and status value. It is really important to understand the process of the sewing steps and capture the meaning of the garment for understand the garment culture.In the third part, it was explained how the uniform designs were changed and explained what kind of effects happened over the uniform design. The fashion trends were summarized to explain; the general silhouette of the time and these details which are investigated with the directions of the design principles and design components and the importance of the meaning of branding in corporate and status.In the forth part, the authority which was created under the corporate image was reflected to cultural effects of the country and as a representative, the Turkish aviation company that is Turkish Airlines (THY) was handled and its uniform design was obviously explained.In this research, the thesis was clarified and enriched with the help of the visual example. In all of the parts of this thesis, the designs which are made by famous designers in different times for different airlines companies was examined and explained.