Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan geriatrik bireylerde dispne, bakım bağımlılığı ve kırılganlık arasındaki ilişki

Abstract

Bu tanımlayıcı ve kesitsel araştırmanın amacı, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) tanılı geriatrik bireylerde dispne, bakım bağımlılığı ve kırılganlık arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma 1 Ekim 2019-1 Nisan 2020 tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Hastanesi Göğüs Hastalıkları, Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Erişkin Hastanesi Dahiliye, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları kliniği ve polikliniklerinde yürütülmüştür. Araştırmaya 65 yaş üzeri, toplam 105 KOAH hastası dahil edilmiştir. Verilerin toplanmasında Hasta Tanıtıcı Bilgi Formu, Dispne-12 (D-12) Ölçeği, Bakım Bağımlılığı Ölçeği (BBÖ) ve Edmonton Kırılganlık Ölçeği (EKÖ) kullanılmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, Sperman Korelasyon Testi, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testlerinden yararlanılmıştır. Hastaların yaş ortalamasının 73,71±6,17 yıl ve %45,7'sinin evre 2 KOAH tanılı olduğu belirlenmiştir. Hastaların D-12 Ölçek ortanca puanı 24 (orta-yüksek), BBÖ puan ortancası 61 (düşük) olarak bulunmuştur. EKÖ puan ortancasının ise 10 (orta) ve hastaların %45,7'sinin şiddetli kırılgan olduğu saptanmıştır. D-12 Ölçeği ile BBÖ toplam puanları arasında negatif yönde, kuvvetli ve anlamlı bir korelasyon olduğu (r=-,754, p<0,05) ortaya çıkmıştır. D-12 ve EKÖ toplam puanları arasında ise pozitif yönde, kuvvetli ve anlamlı bir korelasyon bulunmuştur (r=0,76, p<0,01). Ayrıca, BBÖ ile EKÖ toplam puanları arasında negatif yönde, kuvvetli ve anlamlı bir korelasyon olduğu görülmüştür (r=-,838), p<0,05). Bu araştırmada, KOAH'ta dispne şiddetinin artmasıyla hem bakım bağımlılığı hem de kırılganlık düzeyinin arttığı ortaya çıkmıştır. Hemşirelerin KOAH'lı geriatrik bireylere bakım verirken holistik bakım yaklaşımı ile, dispne, bakım bağımlılığı ve kırılganlığı eş zamanlı olarak değerlendirmesi önerilmektedir.

The aim of this descriptive and cross-sectional study was to examine the correlation between dyspnea, care dependency, and frailty in older individuals with chronic obstructive pulmonay disease (COPD). This study was carried out in 3 centers, including internal medicine and geriatric unit of Hacettepe University Adult Hospital, chest diseases clinic and outpatient clinics of Gazi University Health Research and Application Center, Health Sciences University Gulhane Training and Research Hospital between October 1, 2019 and April 1, 2020. A total of 105 patients who were older than 65 years and diagnosed with COPD was included in this study. Descriptive statistics, Spearman Correlation test, Mann Whitney U and Kruskal Wallis test were utilized in data analysis. Data were collected with using Dyspnea-12 (D-12) Scale, Care Dependency Scale (CDS), and Edmonton Frailty Scale (EFS). The mean age of the patients was 73.71±6.17 years and the median scores of D-12 were 24 (moderate-high), the median scores of CDS were 61 (low). The median score of EFS were 10 (moderate), and 47.5% of the patients were severe frail. A negative, strong and significant correlation was revealed between the D-12 and CDS total scores (r=-.754, p <0.05). A positive, strong and significant correlation was found between the D-12 and EFS total scores (r=0.76, p<0.01). Furthermore, a significant, negative and strong correlation was determined between the CDS and EFS total scores (r=-.838, p <0.05). Based on the study results, as dspynea severity increased, both care dependency and frailty severity of patients with COPD increased. Nurses should consider holistic approach while providing care for older patients with COPD, and are recommended to evaluate dsypnea, care depencency, and farilty parametres simultaneously.