Erzurum koşullarında kırmızı lahana (Brassica oleracea L. var. rubra) ve marul (Lactuca sativa L.) birlikte yetiştiriciliğinin bitki gelişimi, verim ve alan eşdeğer oranı üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma Erzurum'da Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Araştırma ve Yayım Merkezi Müdürlüğüne ait 4 No'lu deneme alanında yapılmıştır. Çalışmada, birlikte yetiştiriciliğin kırmızı lahanada verim ve bitki gelişimi üzerine etkileri araştırılmış, ayrıca ara ürün olarak kullanılan marulların da verim ve bitki gelişimlerine bakılmıştır. Araştırmada, ana ürün olarak kırmızı lahana (Brassica oleracea L. var. rubra cv. Mohrenkopf) ve ara ürün olarak ise yedikule marul (Lactuca sativa L. var. longifolia cv. yedikule), kıvırcık yapraklı marul (Lactuca sativa L. var. crispa cv. Güllü) ve iceberg (baş) marul (Lactuca sativa L. var. capitata cv. Orlyez) bitkileri deneme materyali olarak kullanılmıştır. Araştırma sonucundan elde edilen bulgulara göre kırmızı lahanada dekara verim ve pazarlanabilir bitki ağırlığında özellikle kıvırcık marul ile birlikte yetiştirilmesinde %12 oranında bir artış sağlanmış, yedikule marul ile birlikte yetiştiriciliğinde %2 oranında, iceberg marul ile birlikte yetiştiriciliğinde ise %15 oranında azalma olduğu gözlenmiştir. Kırmızı lahananın baş çapı, baş boyu, gövde çapı ve gövde yüksekliğinde kıvırcık marul ile yapılan birlikte yetiştiriciliğinde önemli derecede artış olduğu gözlenmiştir. Kırmızı lahanada kuru madde miktarı kıvırcık marul ile yetiştiriciliğinde %0,73 oranında bir artış göstermiş, yedikule marul ile yetiştiriciliğinde %9,85 gibi önemli bir azalış meydana gelmiştir. Tüm marul çeşitleri ile yapılan birlikte yetiştiriciliklerde kırmızı lahananın SÇKM oranının önemli derecede azaldığı belirlenmiştir. Kırmızı lahana iceberg marul ile yetiştirildiğinde ise C vitamininde %5,49 oranında artış olduğu kaydedilmiştir.Marul çeşitlerinde genel olarak verim ve bitki gelişimi birlikte yetiştiriciliklerde bir düşüş göstermiş fakat bu düşüşler istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Yapılan bu çalışmada, kırmızı lahana ile birlikte kıvırcık marul, yedikule marul ve iceberg marulun kullanılması ile AEO 1'den büyük çıkmış dolayısıyla verim ve arazi kullanım açısından etkili olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, Erzurum şartlarında kırmızı lahanaya en iyi bitki kombinasyonunun kıvırcık marul ve yedikule tipi marulu olduğu belirlenmiştir.

The study was undertaken at Agricultural Research and Extension Center of Atatürk University in Erzurum conditions. The objective of this study was to determine the effect of intercropping system on yield and plant growth in red cabbage and also it was determined that effect on yield and plant growth of lettuce. It was used red cabbage (Brassica oleracea L. var. rubra cv. Mohrenkopf) as main crops and was used lettuce cultivars of Lactuca sativa L. var. longifolia cv. yedikule, Lactuca sativa L. var. crispa cv. Güllü and Lactuca sativa L. var. capitata cv. Orlyez as intermediate crops in this study.According to findings from the research, the yield of red cabbage increased in the range of 12% at intercropping with curly lettuce but the yield of red cabbage decreased with yedikule at %2 and iceberg lettuce (head) at 15%. The head diameter, head length, stem diameter and stem length of red cabbage significantly increased in curly lettuce. Dry matter of red cabbage increased in the range of 0,73% with curly lettuce, but decreased at the range of 9,85% with yedikule lettuce. The TSS content decreased with all intercropping systems. The content of vitamin C of red cabbage increased in iceberg lettuce (5,59%) in the study.Generally, yield and plant growth of lettuce cultivars decreased with intercropping system but these reductions weren't statistically significant. In this study, LER (Land Equivalent Ratio) was greater than 1 with the used of curly, yedikule lettuce and iceberg lettuce thus it was determined that has been effective in terms of land and yield. In conclusion, the best of plant combination for red cabbage has been curly and yedikule lettuce in Erzurum conditions.