Soğanlı dağları orta kesiminin jeolojisi

Abstract

ÖZET Soğanlı Dağları ve çevresinde Mesozoyik ve Senozoyik yaşlı kayaçlar yüzey lenir. Çalışma alanının orta ve kuzey kesiminde daha çok volkanik ve plütonik kayaçlar, güneyinde ise volkano- tor tul kayaçlar yüzey lenir. Yörede yaşlıdan gence doğru, Yaylaönü Litodemi (Jüra- Alt Kretase), Yukarı ÇSnçül Litodemi (üst Kretase), Haldi- zen Granitoidi (üst Kretase-Tersiyer), Pörge Formasyonu (Eosen), Karakaya Tepe Litodemi (Eosen) olmak üzere dört litodem ve bir formasyon ayırtlanarak haritalanmıştır. Temeli Jura-Alt Kerestase yaşlı, oldukça ayrışmış ve spilitleşmiş volkanik kayaçlardan ibaret Yaylaönü Lito demi oluşturur. Bu Litodem üzerine yer yer kırmızı kireç taşı ara katkılı Üst Kretase (Kampaniyen-Maestrichtiyen) yaşlı volkanik lav ve piröklastitlerden meydana gelen Yu karı Çencül Litodemi uyumsuz olarak gelir, üst Kretase- Tersiyer arasında yerleşmiş olan granit ve granodiyorit- lerden ibaret Haldizen Granitoidi, bu iki litodemi keserek yüzey lenir. Çalışma alanının orta kesiminde Üst Kretase yaşlı Yukarı Çencül Litodemi üzerine yer yer kumlu seviye ler içeren volkanitlerden oluşan Eosen yaşlı Karakaya Tepe Litodemi, güney kesimde ise volkano-tortul kayaçlardan olu şan Eosen yaşlı Pörge Formasyonu uyumsuz olarak gelir. Böl genin en genç birimi olarak kabul edilen kuvarslı mikrodi- yorit-diyoritler Yaylaönü Litodemi, Yukarı Çencül Litodemi, Haldizen Granitoidi ve Karakaya Tepe Litodemi' ni, bazaltlar ise Pörge Formasyonu ' nu keserek yüzeylenmişlerdir. İnceleme alanı içindeki kayaçlarda kıvrımlı yapılar iyi gelişmemesine karşın, kırıklı yapılar iyi gelişmiştir. Değişik yaşlı kayaçlardan alınan çatlak ölçülerinden hazır- Vlıılanan kontur diyagramları yorumlanarak yöreyi etkileyen basınç kuvvetlerinin yönü bulunmuştur. Buna göre Jura-Alt Kretasede N17E/S17W, Üst Kretasede N7W/S7E, Üst Kretase- Tersiyerde N20W/S20E, N28W/S28E, Eosende N41W/S41/E, N48W/S48E ve Eosen sonrasında N30W/S30E yönlü basınç kuv vetlerinin yöreyi etkilediği belirlenmiştir. Böylece yö rede zamana bağlı olarak basınç kuvveti yönünün NE den NW ya doğru hareket ettiği sonucuna varılmıştır. IX

SUMMARY In the Soğanlı, Dağları area and adjoining area the rocks of Mesozoik and Tertiary are exposed. Volcanic and plutonic rock lie alt the central and northern parts of study area but volcano-sedimentery rock lie at the southern of the area. In the region four lithodems and one formation as (Upper Cretaceous), Haldizen Graniteoid (Upper Cretaceous-Tertiary). Karakaya Tepe Lithodem (Eocene) and Porge Formation (Eocene) have estabilished and mapped from older to younger. Yaylaönü Lithodem consisting of only separated and splitized volcanic rocks of the age of Jura-Lower Cretaceous represents the base Yukarı Çencül Lithodem consisting of volcanic lava with the age of Upper Cretaceous, contains banded red limestone and comes onto the Yaylaönü Lithodem unconformably. The Haldizen Granitoid consisting only granite and granodiorites both being set between Upper Cretaceous and Tertiary surfaces intrudes into these two lithodems. In the central and southern parts of the study area Karakaya Tepe Lithodem of the Eocene, consisting of volcanics wethsandy layers in places and Pörge Formation (Eocene) rest unconformably onto the Yukarı Çençül Lithodem respectively. Guartz microdiorites and diorites which area considered the youngest unit of the region cropped out by cutting Yaylaönü Lithodem, Yukarı Çençül Lithodem, Holdizen Granitoid and Karakaya Tepe Lithodem whilst the basalts cun Pörge Formation. In the area, although fault structures have been weir developed folds are not extensively observed. Interpreting the contour diagrams prepared with fracture measurements taken from the rocks of the various ages, direction of compressive forces offecting the area has been determined.According to thes the directions of are the compressive forces N17E/S17W in the Jura-Lower Cretaceous, N7W/S7E in the Upper Cretaceaus, N20W/S20E, N28W/S28E, in the Upper Cretaceous-Tertiary, N41W/S41E, N48W/S48E in the Eocene, N30W/S30E in post Eocene. Thus, it has been concluded that the direction of the compressive forces were deviated from NE to NW in time. XI