Sarıçam, karaçam ve halepçamı`nda tohum büyüklüğü ve ağırlığının çimlenme yüzdesi, fidan boyu ve fidan kalitesine etkisi

Abstract

Ağaçlandırma ve yapay gençleştirme çalışmalarında tohum ve bundan elde edilen fidanın ne kadar önemli olduğu bilinen bir gerçektir. Diri örtünün yoğun olduğu alanlarda boylu, fidan kul lanımı, bunun yanında böyle alanlarda kök boğazı çapı kalın olan fidanların kullanılması ağaçlandırma çalışmalarındaki başarıyı artırmaktadır, öte yandan kurak yetişme yerlerindeki ağaçlandır ma çalışmalarında kalın kök boğazı çapına sahip fidanlar daha iyi başarı sağlamaktadır. Fidanlıkta fidanın yetişme süresinin kısaltılması ile de üretim miktarı artacaktır. Bu amaçla Sarıçam, Karaçam ve Halepçamma ait toplam 10 ori jinden elde edilen tohumlar çapları farklı olan eleklerden ele nerek büyüklüklerine göre bir sınıflandırmaya tabi tutulmuşlar dır. Sarıçam' a ait tohumlar makroskopik olarak büyüklük sınıf larına ayrılmıştır. Her üç çam türüne ait tohumlar iki büyüklük sınıfına ayrılmıştır ve bu tohumlarla çeşitli denemeler kurul muştur. Bu denemelerin temel amacı, tohum büyüklüğünün çimlenme yüzdesi üzerine, fidan boyu ve fidan kalitesine etkili olup ol madığını saptamaktır. Bu tohumlar ile çimlendirme denemeleri kurulmuş ve tohum büyüklüğü ve ağırlığının çimlenme yüzdesi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Sonuçta bu durumun çimlenme yüzdesini etkile mediği anlaşılmıştır. Bundan başka bir bölüm tohumla serada ekim yapılarak (1 + 0) yaşındaki fidanların boyları tesbit edilmiş,, bu nun yanında kök boğazı çapı, fidan ağırlığı gibi fidanın kalite siyle ilgili bir takım özellikler belirlenmiştir. Sonuçta her üç çam türünde de tohum büyüklüğü ve ağırlığının (1+0) yaşında ki fidan boyuna etki ettiği anlaşılmıştır. Kök boğazı çaplanda tohum büyüklüğü ve ağırlığına bağlı olarak daha fazla bulunmuş tur. Fidan ağırlık ölçümlerinde de büyük tohumlar lehine sonuç lar elde edilmiştir. Bütün bu bulgulardan, fidanlıklarda tohumların ekilmeden önce büyüklüklerine göre bir sınıflandırmaya tabi tutularak ekilmesi ile özellikle boylu fidana gerek duyulan yerlerde ve kurak yetişme yerlerinde yapılacak ağaçlandırma çalışmalarında kullanılacak daha kaliteli fidanlar üretilebileceği, ayrıca fi danlarda bir boy kazanca

It is a known fact that seed and seedling produced from seed are of importance in the artivities of afforestation and artificial regeneration. Using the seedling which are big in root collar diameter and tall in height increase the success.rof afforestation established on the regions on which the weeds are vigorous. On the other hand, in the arid zone the success of afforestation is much better planted with the seedlings which are big in root collar diameter. And the production of a nursery increase by being shortened the duration of breeding. For these reasons, seeds from 10 different provenances of scotch pine, black pine and alleppo pine were collected and classified in order to use in this investigation. Two seed size classes of black pine and alleppo pine were determined by sifting the seeds, using steeves which have holes 4 mm and 2,5 mm in diameter. Seeds of scotch pine were also determined in two size classes as big and small without using sleeve but dividing them according to their size. All these seeds were sown in the seedbeds of grenhause and germinated in laboratory. Main aim of this investigation is to determine the case if the size and weight of seeds are effective ornot on germination percentage seedling height seedling quality. This investigation was set up in greenhause and laboratory in accordance with arbitrary blocks design in 3 repetitions. Some dimensions were measured on 1+0 seedlings which were bred in greenhause. According to the results of this investigation, seed size and seed weight are not effective on either germination percentage or germination rapidity in all three pine species. However, seed size and seed weight are effective on seedling height. Bigger seedlings in height were obtained from bigger seeds in size. Root collar diameter were measured, and fresh weight and dry weight of shoot and root were weighed on the seedling lifted in Nowember 1987 from the;- seedbeds of greenhause in order to determine the quality of seedlings. Shoots and roots of seedlings were kept in oven under 105 °C for 24 hours to get their dry weights. VIIt was found that seedlings root collar diameters have a close relation with the size and weight of seeds of all three pine species, and the bigger the root collar diameter the larger is the size and the heavier is the weight of the seeds. There is no significant difference between the fresh weight of seedlings which were bred from different seeds in size of scotch pine and black pine, but there is no significant d differences in those of alleppo pine. However, it is different in dry weights of seedlings. The dry weight of seedlings are heavier if they were obtained from heavier and bigger seeds. According to the results of this research in the nurseries the seeds of pine must be sown by classifing then in size. If so, the benefits are as follows: - Breeding succes will increase in hurseries. - It will be possible to get seedlings bigger in size and better in quality. The seedlings bigger in size are much more succes ful planted on the ared on which weeds are vigorous. - Seeds of scotch pine should be şiften and sown the bigger seeds in the nurseries, using the sieves which have 3 mm holes in diameter. - Seeds of black pine and alleppo pine should be şiften and sown in the nurseries, using the sleeves which have 4 mm holes in diameter. Vll