Aksu vadisi (Giresun) alüvyonlarının hidrojeolojisi

Abstract

ÖZET inceleme alanının temelini Jura-Alt Kretase yaşlı spilitleşmiş bazaltlar ve kristalize kireç taşları, oluşturur. Bu birimlerin üzerine uyumsuz olarak üst kretase yaşlı dasit ve pirokiastiarif volkanotortul seri ve iri kuvarslı porfirik dasitler gelir. YAS işletmesine uygun malzeme Aksu çayı alüvyonudur, Akifer özelliği taşıyan alüvyon 834 km2'lik bir beslenme alanına sahiptir. Akiferin boşalımı ise yine Aksu çayı aracılığıyladır.Çalışma sırasında akiferin boyutları ve özellikleri saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca alüvyon üzerine açılan sondajların verileri değerlendirilmiştir. 2 Eş kalınlık haritası verilerine göre 2.5 km2 `lik bir yayılışı gösteren alüvyonun ortalama kalınlığı 35 in olup kalınlık maksimum 55 m'ye kadar çıkabilmektedir. Alüvyonun./ hacmi ise 54.000.000 m3 tür. Alüvyona ait elek analiz eğrisi ve her eleğin üzerinde kalan malzemenin petrografik dağılımını gösteren dairesel diyagram çizilmiştir. Eğri incelendiğinde malzemenin %19'unun kum.%73'ünün çakıl, %85inin ise ince blok boyutunda olduğu saptanmıştır. Deney sonuçlarına göre malzemenin porozitesi %25, permeabilitesi ise 3.38x10 m/sn olarak hesaplanmıştır. Akifere ait DSİ tarafından yapılan pompaj deney sonuçları değerlendirilerek kuyulara ait hidrolik parametreler (T)' hesaplanmıştır.V Serbest akifer özelliği taşıyan Aksu Alüvyonunda açılan kuyulardan çekilebilecek maksimum debi ve işletme debi si değerleri hesaplanmıştır. Bunun yanı sıra farklı işletme modellerinde kullanılmak üzere her bir kuyuya ait 0(ısı) f(ho)bağıntısını veren grafikler bilgisayarla çizilmiştir. Yapılan hesaplamalar sonucu Aksu akiferide depolanabilecek su miktarı (rezerv) 1.1x10 m` olarak hesaplanmıştır. Akiferin Aksu Deresinden maksimuma yakın beslenmesi durumunda akiferden çekilebilecek su miktarı (kaynak) yılda 5.10 7m3 tür. Buna göre yıllık kaynak miktarı rezerv miktarının yaklaşık 5 katıdır. Gelişmiş ülkelerde günlük su tüketiminin 250 İt olduğu düşünülürse? Aksu Vadisi alüvyonlarından elde edilen su miktarı 500.000 nüfuslu bir kentin kullanım suyunu karşılayacak kapasitededir. Kuyu suları ve dere suyunun analiz sonuçlarına göre ha zırlanmış Schoeller düşey logaritmik diyagramı incelendiğin de suların karakteristik eğrilerinin paralellik gösterdiği görülmektedir. Bu durum kuyu sularıyla dere suyunun aynı kökenden geldiğini gösterir. Aksu Deresinde ve buradaki alüvyon malzemesinin oluşturduğu akiferdeki yeraltı suyunda baskın katyon ve anyon C& ^ ve 'HGG^.iyonları olduğundan f su örneklerinde kalsite doygunluk derecesi araştırılmıştır. Yapılan hesaplamalar yorumlanarak Aksu Deresi alüvyonlarındaki yeraltı sularının doygunluğa yakın olduğu sonucuna varılmıştır.

SUMMARY The foundation of the study area contains Jurassic- Lower Cretaceous aged spilitic foazaits and crystallized limestones. Upper Cretaceous Dasit and pyrociasticsf vol canic sediments, porphyritic dacites containing large quartz crystals of the Upper Cretaceous rest on unconfor- mably these units. Aksu ri-vsr alluvium is the suitable material for groundwater management,...,' Aliu vium... that.,l.ş...in., the. character. of an aquifer has a source area of 834 square kilometers. The discharge of the aquifer is provided by Aksu river. In this study? the dimensions and characteristics of the aquifer are outlined. In addition, drilling data through the alluvium are evaluated. According to the estimated isothickness dataP the average thickness of alluvium expanding over an area of 2.5 km square has been ealculated as 35 mts. and this can reach up to a thickness of maximum 55 mts. A circular diagram showing the petrographic distri bution of material remained on each sieve together with the sieve analyse curve of the alluvium have been drawn. When the curve is examined, it is seen that 19 percent of material is sand-, 73 percent gravel- and 8 percent thin block- sized. According to the results of the expe riments r it is determined that the porosity of the mate- -4 rial is 25 percent whilst its permeability is 3.38x10 m/sec.VII It is found on the base of the Scholler vertical logaritmic diagram prepared with the data, obtained from well -and river waters, the characteristic curves of water show parallelism» This situation indicats that the well and river waters come from the same origin.