Yaşama mekanı donatıları üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET Her toplumun kendine özgü değer sistemleri ve davra nış kalıpları olup, bu değer yargılarına göre yaşantıları şekillenmektedir. Konutun her toplumda özel bir yeri var dır. Konut içinde önemli bir öğe olan konut donatısı ; için de yaşayanların gereksinim ve isteklerini karşılamalı ona göre seçilerek, mekân içine uygun bir biçimde yerleştiril melidir. Bu çalışmanın amacı ülkenin zevk gruplarının gereksi nim ve isteklerinin saptanıp sınıflanması, mevcut arzın bu talep belirleyiciler doğrultusunda irdelenerek, kültür de ğer sistemine dolayısıyla da bu konudaki gereksinim ve is teklere uygun düşen sununun ana hatları ve inceliklerinin belirlenmesidir. Birinci bölümde mekân üzerinde durulmuş, mekan-donatı ilişkisi kullanışlılık, görevsellik, esneklik, ferahlık, algı gibi alt başlıklar altında incelenmiştir. Daha sonra da konut mekân yaratmadaki sorunlar piyasadaki mevcut do natılar ve kullanıcılar açısından ele alınmıştır. İkinci bölümde Türk konutu temel alınarak konut dona tısının evrimi incelenmiştir. Türk konut donatısında kök lü değişimlere neden olan Batı donatısı da ikinci kısımda ele alınmış, konut donatısında ortaya çıkan çelişkiler üze rinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise Trabzon kenti ölçeği alan olarak seçilerek piyasa ve kullanıcıdaki mevcut donatılar saptan mış, ideal donatılar belirlenmiştir. Piyasanın kullanıcı nın isteklerine yeterince cevap veremediği çalışma sonunda ortaya çıkmıştır. Piyasa; kullanıcıların ideal gördükleri donatılara yer vermeli, istekleri karşılayacak düzeye getirilmelidir. Bu konuda donatı tasarımcısı ve yapımcısı daha bilinçlenmeli- dir. Günümüz yaşam koşullarına göre gittikçe düşen konut2 m 'leri modüler, basit, çok amaçlı donatıları da birlikte getirmektedir. Araştırmada modern donatıyla birlikte klasik donatıya da talebin devam ettiği, yanlız klasiklerde de da-* ha sade bir yaklaşımın tercih edildiği saptanmıştır. Hem kullanıcının hem de donatı üreticisinin daha bilinçlenme si gerekliliği ortaya çıkmıştır. Konutlar tasarlanırken do natılar da mekâna göre belirlenmeli, bu aşamada mimar-iç mimar ilişkisi kurulabilmeli ve tasarım aşamasında öneri len donatılardan kullanıcının da bilgi sahibi olması sağ lanmalıdır. -II-

SUMMARY The value systems and behavior patterns prevailing in societies profoundly affect the life styles of those socie ties. In every culture a very special standing is attri buted to the house. Therefore the furniture which is an important component of the house ought to be chosen accor ding to the needs and desires of the inhabitants and be laid out appropriately. The purpose of this study has been to determine an,d classify the needs and desires of various taste groups in the society: and to investigate the supply with respect to the demand determinants and finally to define the main features and details of the demand emerging as a corollary of the preference research run in this thesis. In the first chapter of this study the concepts of space; space-furniture relations; usefullness, functiona lity, spaciousness, flexibility and perceptual qualities have been elaborated. Later, issues involved in creating a house space have been dealt with from the standpoint of existing furniture in the market and the taste of the users;. In the second chapter the evolution of house furniture has been investigated by taking the traditional Turkish house as the basis for investigation, in the first part. The Western style furniture which had tremendous effect on the radical change of furniture in the Turkish house has been studied in the second part, and the contradictions emerging in the choise of the furniture in the palaces, konaks, Ottoman houses and vernacular houses have been emphasized. The description of the general situation of house furniture in the country is the final remark made in this chapter. In the third chapter of the research the city of Trabzon has been chosen as a case-field study. The furniture marketof Trabzon has been surveyed on a random basis. Also, the furniture existing in the houses of a representational group have been depicted and the furniture considered as `ideal` by this random group has been revealed. In line with these findings, on sound grounds it can be said that the furniture market in Trabzon shoud be sen- setive to the wishes and desines of the users and maintain a level to meet the norms and standards set by people. As well as the seller, the designer and the producer should be made aware of the findings and be sensetized towards public demand as it appears to be uncongruent with the existing state of furniture. What is more, the living conditions ex perienced in our country today dictates less sq meter of housing per person which in turn imply the necessity for smaller, flexible multi-purpose furniture. This need has to be met by the producers as well. Another very important and startling finding of the study is that there is an ongoing trend of furnishing the Turkish house with classical styles of the West and the study predicts that the liking for western styles will al so continue in the future with slight purification and simplification of these styles. However an unnegligable majority of the subjects demonsrated high preference for the flexibility, multi purposefullness and comfort of the modern furniture reminiscent of the old Ottoman style. In short this study has demonstrated the fact that Turkish furniture producers are unacknowledged of the pre ferences of the real demand groups. In future strong ties must be established among architects, interior designers, produced and users of furniture in order to bridge this gap. -IV-