VSP verileriyle kayaçların soğurma özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET Son yıllarda çok gelişen V.S.P. (Düşey Sismik Profil) yöntemi petrol aramalarında karşılaşılan bir çak problemi çözmede ek bilgiler sağlamaktadır. Bu çalışmada; VSP yöntemi nin bir uygulaması olan soğurma konusu üzerinde durulmuştur. Sismik kayıtlara baktığımızda; sinyalin uzunluğunun artma sıyla bilhassa yüksek frekanslarda sürekli bir enerji kaybı görülür. Bu olay, soğurma olarak bilinir. Soğurma; kayaçl ar in fiziksel özelliklerine bağlı olup, frekans ile doğrusal ola rak artar. Kalite faktörü (Q) ile ters orantılıdır. Yer içe risinde gözlenen soğurma değerleri 0.1-1.0 dB/dalgaboyu ara sındadır. Spektral oran yöntemi, VSF` verisinden yararlanarak ortamın soğurma özelliklerini belirlemede en etkin yöntemdir. Bu çalışmada, spektral oran yöntemi kullanılmıştır. Bir petrol kuyusunda alınan VSP verileri islenerek orta mın soğurma parametreleri belirlenmiştir. Verinin kayıt uzun luğu 3 saniye, örnekleme aralığı ise 2 milisaniyedir. Gerekli varış zamanları ve interval hız (V) grafiği çıkarılarak, 7 tane tabaka bel i lenmiştir. Bu tabakalara ait frekansa göre çizilmiş spektral oran eğrilerinden Enküçük Kareler yönte miyle birer doğru geçirilmiştir. 80 Hz. 'den büyük frekans larda enerji bulunmadığından, tüm hesaplamalar bu frekans bandında yapılarak grafikler halinde verilmiştir. Kalite faktörü (B) 'nun kuyu boyunca dikkate değer derecede değiştiği ani aşı 1 maktadır. iki seviyede Hidrokarbon belirtilerinin mümkün olduğu görülmektedir. Buralarda; 1387 m. -1586 m. interval i için Q=29, «=0.939 ve 1586 m. -1655 m. intervalleri için ise Q=27, «= 1.0 dır. 1

VI SUMMARY VSP (Vertical Seismic Pro-file) which is one of the most improved techniques in petroleum prospecting provides valu able information about physical properties o-f the structure. On seismic records energy decreases with increasing fre quency as the time increases. This phenomenon is known as absorbtion of the signal. Absorbtion depends upon physical properties of rocks and is proportional to the frequency. A more convenient parameter is defined as Q (quality factor) which is inverse of the attenuation. Attenuation values mostly observed in the earth are usually in the range of 0.1-1.0 dB/wavelength. One of the most efficient techniques to study the attenuation properties of the medium is the spectral ratio technique. In this study, we have applied spectral ratio technique to the VSP data obtained in an oil well at various depths. Record length of each trace is 3 sec, and sampling interval is 2 msec. After a careful examination of the arrival times of the signals at each depth seven layers and interval velocities (V) have been defined along the well. Spectral ratio diagrams for seven intervals are established in the frequency range of 0-80 cps and the linear trend of the ratio curve has been obtained to define the cummulative atten uation, B;<. It has clearly been observed that quality factor Q changes considerably along the well. According to the interpretation of the Q values, there may be some hydrocarbon indications at two levels, 1387- 1586m and 1586-1655m, (0= 29, «= 0.939 dB/wavelength and Q= 27 and « = 1.0 dB/wavelength), respectively.