Trabzon civarı genç volkanitlerin petrojenetik incelenmesi

Abstract

ÖZET Çalışma alanı, Doğu Pontid magmatik kuşağı içinde Trabzon- Akçaabat-Düzköy bölgesidir. Çalışmanın amacı, çalışılan sahadaki Üst Kretase ve Neojen yaşlı volkanitlerin petrografik ve jeokimyasal farklılıklarını ortaya koymaktır. Çalışma sahasında volkanik kayaçlar hakimdir. Az miktarda da volkano-tortul kayaçlar yüzeylenirler. Bu birimlerin stratig- rafik dizisi aşağıdaki gibidir: 1. Alüvyon. 2. Killi göl çöke İleri 3. Oolitli kireçtaşı ve marn. 4. Alkali olivine- lös it bazalt lav ve piroklastikleri. 5. Bazalt d ay klan. 6. Andezit porfir sokulumları. 7. Volkano-tortul seri. 8. O j itli lav ve proklastikleri. Tüm birimler genelde kuzey ve kuzey batıya eğimlidir. Üst Kretase volkanitleri üzerine Neojen volkanitleri belirgin bir uyumsuzlukla gelmektedir. İnceleme alanında genel olarak, bazaltik, andezitik volkanitler yüzeylenirler. Bazaltik alanların yayılımları diğerine göre çok daha fazladır. Neojen yaşlı volkanitler, Üst Kretase yaşlı volkanitlere göre daha taze görünümlüdür ve iri ojit kristalleri içerirler, üst Kretase volkanitleri ise genelde ayrışma gösterirler. K2O-SİO2 ilgileri, K/Rb oranları Üst Kretase yitim kökenli volkanitlere göre farklıdır. Ti, Zr, Nb derişimleri ise Üst Kretase yaşlı volkanitlerle karşılaştırıldığında farklılık göstermektedir. Ayrıntılı çalışılmış Erzurum Neojen volkanit leri büyük bir benzerlik göstermektedir. Petrokimyasal açıdan, uyumsuz büyük iyonlu litofillerin ve kalıcılığı yüksek uyumlu elementlerin derişimlerinin incelenmesi genç volkanitlerin Üst Kretase volkanitlerinden kesin bir şekilde ayrıldığını ve bu genç volkanitler büyük bir petrojenetik mekanizma ile meydana geldiği düşünülmektedir. VI

SUMMARY The area studied is around Trabzon-Akçaabat-Düzköy area which is situated in Pontid magmatic belt. The aim of the study is to investigate the perographical and geochemical differences between the Upper Cretaceous volcanics and the overlying young volcanice of Neojene age. In the area volkanic formation are dominant. The sequence of the formation is as shown above: 1. Alluvial deposits. 2. Clayey lake deposite. 3. Oolitic limestones and marl. 4. Alkali olivin leucite basalts and pyroclastics. 5. Basaltic dykes. 6. Intrursions of andesite-porphyries. 7. Volcano-sedimentary series. 8. Augite-basalts an pyre last ics. All formations except clayen and alluvial deposits are tilted towards to N and N-NW. Neogene formations unconfarmably overtie the Upper Cretaceous formations. In the area studied Upper Cretaceous volcanic are mainly basaltic and andesitic. They have typical mineral assamblages which are common in calc-alkaline volcanics. They consist of intermediate and basic plagioclases, augites, hornb lends and micas. They are more or less altered. Young volcanics of Neogene age consists mainly of plagioclases, laucite, olivines and large aupite phenocrysts. Compare to the Upper Cretaeus volcanies. They have more fresh appearence in thin sections. K2O-SİO2 relations and K/Rb rations indicate that the young volcanics is more alkalic in character. Ti, Zr, Nb concentrations of the young volcanic are distinctly higher than Upper Cretaeus volcanics. The Enhanced concentration of the large ion litophiles elements (HL) such as K, Rb and high level of high field strength (HFS) elements such as Ti, Zr, Nb clearly indicate that the young volcanics are not subduct ion related and show close resemblance to the post-collision volcanics of Anatolia of Neogene age. Vll