41 derece kuzey enleminde (Trabzon`da) güneş enerjisi ile kereste (Doğu Ladini) kurutma olanaklarının araştırılması

Abstract

ÖZET Higroskopik bir madde olan ağaç malzeme rutubet alıp verme sırasında boyutlarını üç yönde farklı olmak üzere değiştirir. Bu sebeple, ağaç malzemenin kullanıldığı yerde biçim değişikliği göstermemesi amacıyla kullanma yerinin bağıl nemi ve sıcaklığına uygun bir denge rutubetine kadar kurutulması gerekmektedir. Kerestenin teknik metodlarla kurutulması enerji harcaması gerektirmekte ve bu maksatla harcanan enerjinin esasını ısıtma oluşturmaktadır. Gönümüzde birçok alanda yaygınlaşan enerji tasarrufu ve alternatif enerji kaynaklarına yönelik araştırmalar kereste kurutmada da önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmada, 41° kuzey enleminde yer alan Trabzon iklim şartlarında sera tipi güneş fırınlarının kereste kurutulmasında kullanılabilirliği araştırılmıştır. 3 *? 1.2 m kapasiteli ve 6 m*` toplayıcı alanına sahip güneş fırınında 50 mm kalınlıktaki Doğu Ladini (Picea Orientalis L. (Link.)) keresteleri 1 Haziran 1989 ile 31 Mayıs 1990 tarihleri arasında, yaz döneminde birer aylık, kıs döneminde ise ikişer aylık peryotlarda kurutulmuştur. Günes fırınında kurutma ile doğal kurutmanın karşılaştırılması maksadıyla aynı dönemde doğal kurutma denemeleri de yapılmıştır. Günes fırınında Nisan - Ekim arasındaki 7 aylık yaz döneminde, kereste bir ayda ortalama `Â 10.6, Kasım - Mart arasındaki S aylık kıs döneminde ise bir ayda ortalama 7. 18 rutubete kadar kurumuştur. Ayrıca kıs döneminde iki aylık kurutma peryodu sonunda kerestenin ortalama % 12 rutubete kadar kuruduğu gözlenmiştir. Açık havada yaz ve kıs dönemlerinde yapılan kurutma denemelerinde kereste sonuç rutubetleri arasında belirgin bir fark görülmemiştir. Trabzon iklim şartlarında kerestenin en çok 7. 15 sonuç rutubetine kadar kuruduğu ve bunun için 3 aydan fazla bir süreye ihtiyaç duyulduğu belirlenmiştir. Yapılan kurutma denemeleri sonucunda; Nisan - Ekim arasındaki aylarda güneş enerjisi ile kereste kurutmanın uygun koşullara sahip olduğu söylenebilir. Diğer taraftan 50 mm kalınlıktaki 1 m Doğu Ladini kerestesinin güneş fırınında kurutulması halinde teknik kurutmaya göre yaklaşık 550 kWh enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. VI

SUMMARY Addition of water to wood causes to swelling until fiber saturation point and wood shrinks as it loses moisture below this point. In order to proper usage of wood without deformation, it must necessarily be dried until equilibrium moisture content (MO corresponding relative humidity and temperature of service in use- A large amount of energy is used heating process in kiln drying. Investigations related to energy savings and alternativ energy sources also gained importance nowadays at timber drying processes. In this stady, green house type solar kiln was investigated with the aim of determining the drying ability in /Trabzon (41 °N). Spruce (Picea Qrientalis L. (Link.)) (5k200k18-26 cm) were dried in between 1st June 1989 and 31st 1990 as one month and two months intervals during summer and winter, respectively, at solar kiln having 1.2 m capasity and 6 m2 collector area. Air seasoning were also realized in order to make comparison with solar kiln drying process. Timber were dried until 10.6 X MC in a month in summer between April and October. It caul t be reached IS % MC dryness for monthly drying comprised 5 months winter period between Nowember - March, where as 12 `A MC were realized at the same season both in solar kiln. No considerable difference was found between final MCs of timber seasoned in winter and summer. It was also deter mined that timber canbe dried until 15 7. final Mc in Trabzon climatic conditions and in order to reach to this final MC neaily 3 months are to be required. The results of drying experiments showed that sufficient solar energy was found to be eKisted in between April and October for timber drying. On the other hand, 550 kWh energy savings are to be accomplished by solar kiln drying compare to kiln drying for per m`J spruce timber having 50 mm thickness. VII