Alucra-Gümüşhane-Bayburt yörelerindeki (Doğu pontid güney zonu) üst jura-alt kretase yaşlı berdiga kireçtaşının sedimantolojik incelemesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, Doğu Pontid güney zonunda yaygın olarak yüzeylenen üst Jura-Alt Kretase yaşlı Berdiga Kireçtaşı dizi sinin sedimantolo jik yönden incelenmesini amaçlamıştır. Bu amaçla, birimin Suiçti (Alucra), Gelinpertek (Köse), Keçi Deresi (Gümüşhane), Danzot (Bayburt) ve Karacık Tepe (Bay burt) yörelerindeki yüzeylenmelerinden stratigrafik kesitler ve buna bağlı olarak da sistematik örnekler alınmıştır. Sistematik örneklerin mikroskopik incelenmeleri ve ya pılan litofasiyes çalışmaları Berdiga Kireçtaşı dizisinin farklı litofasiyeslerde geliştiğini ortaya koymuştur. Alınan kesitlerde tanımlanan, farklı zaman ve ortamlarda çökelen, farklı dokusal ve kısmen de farklı litolojik özellikler gös teren bu litof asiyesler, stratigrafik konumlarına göre; -Neomorfik kireçtaşı litof asiyesi, -Çakıltaşı-kumtaşı-kumlu kireçtaşı litof asiyesi, -Rudstone litof asiyesi, -Peloidli packstone-wackestone litof asiyesi, -Oolitik grainstone ve/veya ooidli grainstone- packstone litof asiyesi, -Türbiditik kireçtaşı litof asiyesi, -Mudstone litof asiyesi, -Rudstone-grainstone-packstone litof asiyesi, -Kumtaşı-kumlu kireçtaşı-kireçtaşı litof asiyesi, -Dolomi litof asiyesi, -Peloidli grainstone-mudstone l itof asiyesi, -İskelet taneli packstone-wackestone J itof asiyesi, -tntraklastlı grainstone-wackestone litofasiyesi ile dolomi ve dolomitik grainstone-packstone litofasiyesi, -Ooidli grainstone ve iskelet taneli packstone- wackestone litofasiyesi ile grainstone-packstone litofasiyesi, -Floatstone litofasiyesi gibi litofasiyesler tanımlanmıştır. Ayrıca, tanımlanan bu litof asiyeslerin büyük bir kısmı kısa yayılımlı (yersel ola rak gelişmiş), çok az bir kısmı da geniş yayılımlıdır (böl gesel olarak gelişmiş). Berdiga Kireçtaşı 'nı oluşturan kayaçların ilk çökelmeye başlamaları ile birlikte ilk diyajenetik süreçleri denizel diyajenetik ortamda başlamış ve daha sonra karışım zonu, tatlı su freatik, vadoz zon ve derin gömülme diyajenetik ortamlarda devam etmiştir. Bu diyajenetik ortamları karakterize eden pek çok diyajenetik ürün değişik litofasiyeslerde (bazan tek bir litof asiyeste) yaygın olarak görülür. Diğer taraftan, hemen hemen tüm litofasiyeslerde ve özellikle bazı iskelet taneleri (Requienia ve Toucasia, echinoderm) üzerin de yaygın olarak görülen ikincil silisleşme erken diyajene tik ortamdan geç diyajenetik ortama kadar değişik diyajene tik ortamlarda gelişmiştir. VI

SEDIMENTOLOGICAL INVESTIGATION OF THE UPPER JURASSIC-LOWER CRETACEOUS BERDÎGA LIMESTONE IN THE ALUCRA-GÜMÜŞHANE-BAYBURT REGIONS (EASTERN PONTIDS, NE TURKEY) ABSTRACT This study has been carried out for the sedimentologi- cal investigation of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous Berdiga Limestone sequence, which is extensively exposed in the Southern Zone of the East Pontid. With this aim, stra- tigraphical sections have been measured and samples have been collected sistematically from the sections of the unit exposed in the Suiçti (Alucra), Gelinpertek (Köse), Keçi De resi (Gümüşhane), Danzot (Bayburt) and Karacık Tepe (Bay burt) regions. Microscopic investigations of samples and lithofacies studies have been revealed that the Berdiga Limestone sequ ence have been developed in different lithofacies. According to the stratigraphical positions in the measured sections these lithofacies that have been deposited in different time intervals and environments and that are showing different textural and also partially different lithological features as follows; -Neomorfic limestone lithofacies, -Conglomerate-sandstone-sandy limestone lithofacies, -Rudstone lithofacies, -Peloidal packstone-wackestone lithofacies, -Oolitic grainstone and/or ooidal grainstone-packstone lithofacies, -Turbiditic limestones lithofacies, -Mudstone lithofacies, -Rudstone-grainstone-packstone 1 ithof acies, -Sandstone-sandy limestone-limestone lithofacies, -Dolostone lithofacies, -Peloidal grainstone-mudstone lithofacies, -Skelatal packstone-wackestone lithofacies, -Intraclast grainstone-wackestone lithofacies and dolo- stone-dolomitic grainstone-packstone lithofacies, -Ooidal grainstone and skelatal packstone-wackestone lithofacies, -Floatstone lithofacies. In addition, the vast number of these described lithofacies are locally developed and the minority of which are regio nally developed. Berdiga Limestone are deposited in and be gin their diagenetic history in the marine phreatic environ ment, and then continiued in the diagenetic realms of mixing zone, fresh water phreatic environment, wadose zone and deep burial environment. A number of diagenetic product indica ting these diagenetic realms are seen extensively in diffe rent lithofacies t( sometimes in single lithofacies). On the other hand, secondary silicif ication seen almost in all lit hofacies and particularly on some skelatal grains (echino- derm, Requienia and Toucasia) is developed in the different diagenetic realms from early diagenetic to late diagenetic. VII