Kontrplak üretim şartlarının formaldehit emisyonu ve teknik özelliklere etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada önce kontrplak üretimi, formaldehit emisyonu ve yapışma özellikleri hakkında genel bilgiler verildikten sonra kullanılan metotlar anlatılmıştır. Çalışmanın amacına uygun olarak laboratuvar şartlarında 3 tabakalı 43 farklı tipte üretilen kontrplakların, formaldehit emisyonu WKI sise metodu ile, özgül ağırlık DİN 52374, çekme-makaslama direnci TS 47 (1981) ve DİN 53255 (1964), eğilme direnci ve eğilmede elastikiyet modülü deneyleri TS 3969 (1983) ve DİN 52371 (1968) de belirtilen esaslara göre yapılmıştır. Sonuç olarak» ayrışan formaldehit miktarı, kayın kontrplaklarda kavak ve okume kontrplaklarına göre daha düşüktür. Ayrıca levha kalınlığı ve katkı maddesi oranı ile pres süresi ve basıncının artması, üre ve melamin ilavesi yanında formaldehit oranı düşük UF tutkalının kullanılması ve kontrplak depolama süresinin uzaması formaldehit emisyonunu azaltıcı etki yaparken, dolgu maddesi türlerinin önemli bir etkisi görülmemiştir. Diğer taraftan kayın levhaların kullanıldığı kontrplakların özgül ağırlık, çekme-makaslama ile eğilme direnci ve elastikiyet modülü diğer kontrplak tiplerinden yüksek bulunmuştur. Pres basıncı ve süresinin artması. belirtilen özellikler üzerine olumlu etkileri görülürken, üre ilavesi çekme-makaslama direnci ile özgül ağırlığı azaltırken, eğilme direnci ve elastikiyet modülünü yükseltmiştir. Katkı maddesi oranının artması kavak kontrplakların yapışma direncini kuru olarak denenen örnekler için artırırken, özgül ağırlığı azaltmış ve eğilme direnci ile elastikiyet modülünü etkilememiştir. Dolgu maddesi tür ve oranın özgül ağırlığa etkisi görülemezken, dolgu maddesi oranının artması çekme-makaslama ile eğilme direnci ve elastikiyet modülünü düşürmüş, cam kabuğu ununun dolgu maddesi olarak kullanılması durumunda ise çekme-makaslama direncinde önemli bir değişme göstermemiştir. VII

At the laboratory, 43 different types of three-layer plywood were produced from beech, poplar and okoume. Formaldehyde emission was determined by WKI-bottle-method, specific gravity by DIN 52374 (1964), shear-tensile strength by TS 47 (1981) and DIN 53255, bending strength and modulus of elasticity by TS 3969 and DIN 52371 (1968). Amount of formaldehyde emission from beech plywood was found to be higher than those of poplar and okoume. Formaldehyde emission was decreased by the increase of veneer thickness» prportion of filler, extender, urea and melamine, press time and pressure, storing time of plywood and use of urea-formaldehyde resin with low formaldehyde proportion, but the type of fillers did not show any influence on the emission. On the other hand, specific gravity, shear-tensile and bending strengths and modulus of elasticity of plywood made of beech veneers were higher than those of the other wood species. Pressure and press time increased the mechanical properties, whilst urea addition was found to decrease the shear-tensile strength and the specific gravity and to increase the bending strength and the modulus of elasticity. By the increase of extender proportion, glue-bond strength of dry-tested poplar plywood increased, specific gravity decreased and bending strength and modulus of elasticity was seen not to be changed. Type and proportion of fillers did not have any influence on the specific gravity. The increase in the proportion of filler decreased the shear-tensile strength and the bending strength and the modulus of elasticity. Use of pine bark as filler did not show any influence on the shear- tensile strength. VIII