Aşağı Dalaman (Fethiye KB) havzasının karst hidrojeolojisi incelemesi

Abstract

iv ÖZET Aşağx Dalaman havzası ve yakın dolayının karst hidrojeolo jisi incelemesini kapsayan bu çalışmada, bölgede yapımı plan lanan Akköprü ve Sandalcık baraj yeri ve civarında geniş çık maları olan karbonatlı kayaçlara ait hidrojeolojik bilgilerin elde edilmesi ve karbonatlı kayaçlardan boşalan karst kaynak larının hidro jeokimyasal ortamlarının incelenmesi amaçlanmış tır. Fethiye'nin yaklaşık 50 km KB'smda yer alan inceleme alanı, üçte bir oranında karstik karbonatlı kayaçlarla kaplıdır. Bölgedeki tektonostratigraf i birimlerinin hidrojeolojik karak terleri dikkate alınarak, alttan üste, Karstik alt birim (KA), Geçirimsiz alt birim (GZA), Karstik üst birim (Kü), Yarı geçi- rimli-geçirimsiz üst birim (GZA), Geçirimsiz üst birim (GZÜ) ve Yarı geçirimli örtü birimi (YGÖ) şeklinde altı ayrı hidro jeoloji birimi ayrılmış ve bölgenin 1/100.000 ölçekli hidro jeoloji haritası bütünlenmiştir. İnceleme alanında ana karst akif erini oluşturan Kü biriminden yeraltısuyu boşalımı, baş lıca Yukarı Dalaman karst havzası, Orta Dalamant karst havza sı ve Aşağı Dalaman karst havzasında yer alan kaynaklar ara cılığı ile olmaktadır. Bu karst kaynaklarının hi dr o jeokimya sal ortamları incelenmiş ve üç ortam belirlenmiştir. Birinci ortam, Doğal karst sularını ikinci ortam, deniz suyu karışımı olan karışım sularını ve üçüncü ortam ise içerisinde karstik alt birimia tek boşalımı olan Cumabeleni termal karst kaynağı nı da kapsayan ebeniz suyu, termal su ve karst suyu karışımını içeren karışım sularını kapsamaktadır. İnceleme alanındaki su noktalarının su kimyası özellikleri 1/100.000 ölçekli Su Kimyası haritasında bütünlenmiştir. Su bütçesi hesaplamalarına göre, havza yeraltı drenaj alanı yüzey drenaj alanından yaklaşık %48 oranında daha büyüktür. Çekilme eğrisi değerlendirmelerine göre KÜ birimin maksimum dinamik rezervinin 1.1x10 m olduğu tahmin edilmiştir. Bu çalışma sonucunda ayrıca Akköprü barajı rezervuar alanın da çıkması olan Otokton Karstik alt birimin (KA) hidrojeolojik parametrelerinin daha iyi anlaşılabilmesi için bu birimin Ak köprü barajı rezervuar alanmdakîi çıkmasında ilave temel son dajlarına gereksinim olduğu belirlenmiştir.

SUMMARY This study covers the kar s t hydrogeological investigation of the Lower Dalaman Basin and its vicinity and aims primarily to obtain more information about the carbonate rocks that outcrops at large areas where two dams, namely Akköprü and Sandalcik are planned to be constructed in the near future and to investigate the springs emerging from the carbonete rocks from the stand-point of hydrogeochemical environments. The study area, one third of which is underlain by karstic carbonate rocks, is located 50 km to the North west of Fethiye Turkey. In accordance with the hydrogeological characteristics of the tectonostratigraphic sequence, six hydrogeological units are differentiated as follows; kartic Lower Unit (KA), Imper vious Lower Unit (GZA), Karstic Upper Unit (KÜ), S emi- Imper vious Upper Unit (YGÜ), Impervious Upper Unit (GZÜ) and Semi- Impervious cover material (YGÖ). The 1/100 000 scaled hydrogeological map of the region has been completed. The karstic upper unit, being the main karstic aquifer in the region, is drained through springs exist in Upper Dalaman Basin, Middle-Dalaman Kars t Basin and Lower Dalaman Karst Basin. The hydrogeochemical study of these springs suggested that there exist three hydrogeochemical environments. The first environment is of the natural karst waters, the second is of the waters mixed with sea water and the third is of Cuma- beleni thermal karst spring that is only spring emerging from the karstic Lower unit which have the properties of mixed waters with thermal water, sea water and karst water. Hydrogeochemical properties of the waters of the study area have been shown as the 1/100 000 scaled water chemistry Map. The Water Budget computations revealed that, the subsurface catchment area is 48% larger than the surface drainage area. Recession Curve analyses showed that the maximum dynamic 9 3 reservoir volume of the karstic Upper unit is about 1.1x10 m. The results of this study suggest that more drillings into the authoctonous lower karstic unit (KA) which outrcrops at the Akköprü reservoir site are needed in order to determine the hydrogeological parameters in a higher accuracy.