Su darbelerinin bilgisayar yardımı ile hesaplanması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada; donanımı verilmiş bir cebri boru hattında, vananın kapatılması ile boru hattındaki zamana bağlı akışı modelleyen bir bilgisayar programı, ilave katkılar ve düzenlemelerle FORTRAN 77 bilgisayar dilinde geliştirilerek örnek problemlerin çözümünde kullanılmıştır. Geliştirilen yazılım, boru hattına ait özelliklerin ve vana karakteristiklerinin bilgisayara aktarılabilmesi için gerekli bir veri giriş bölümünü de kapsamaktadır. Daimi şartlarda ve geçiş akışı durumundaki basınç ve debinin, zamana bağlı analizi için gerekli zaman aralığı ve zaman içerisindeki şartlar kullanıcı tarafından tanımlanabilmektedir. Aynı zamanda, yazılımları daha önce hazırlanmış veriler kullanılarak çalıştırılabilmesi de mümkündür. Vana açıklığının her bir zaman dilimindeki değerleri lineer interpolasyon yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Tek boru hatlarında ve seri borulu sistemlerde geçiş akışı şartları, sonlu farklar yöntemi kullanılarak gözlemci metodu ile belirlendikten sonra zamana bağlı bir çözüm elde edilebilmektedir. Daha sonra elde edilen veriler, grafik haline getirilerek, basınç-zaman ve debi-zaman değişimleri gösterilmiştir. Geliştirilen bilgisayar yazılımının karşılaştırılması için literatürden alınan çeşitli örnek çalışmalar kullanılmıştır. Sonuçlar değerlendirilerek, su darbesinin sistem üzerindeki etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Analılar Kelimeler: Sudarbesi Analizi, Vanalarda Geçici Rejimler, Boru Hatlarında Geçici Rejimler

SUMMARY THE CALCULATION OF WATER HAMMER BY MEANS OF COMPUTER In this study, a computer programming modelling the flow in the pipeline dependent on the time as a result of the closing of the valve in a pipeline, whose equipment was given before, is used in the solution of sample problems being updated in the FORTRAN 77 with some more contributions and arrangements. The updated software also includes a data input section necessary for transferring of the valve characteristics and features of the pipeline into the computer. The required interval and the conditions in the given time necessary for the analysis of the pessure and rate flow in the state of steady conditions and unsteady flow can be defined by the user. It is also possible to operate it by using data of which software has been written before. The values of the valve position at interval for each time have been obtained by using linear interpolation method. Unsteady flow conditions in the single pipeline systems and series pipeline systems solutions depending on the time can be obtained after being determined by characteristics method using finite difference methods. Then by using the obtained date, the pressure-time and flow rate-time variations have been shown as figures. Various sample studies obtained from literature have been used in order to compare the updated software. Evaluating the results, the effects of water hammer on the system have been tried to be determined. Keywords: Waterhammer Analysis, Valve Transients, Pipeline Transients. VI