Emprenyeli ağaç malzemenin kapalı maden ocaklarında ve deniz içinde kullanımı ve dayanma süresi

Abstract

Gerek kapalı maden ocaklarında gerekse deniz İçinde doğal durumda kullanılan ağaç malzeme biyolojik zararlılarca oldukça kısa sürede tahrip edilmektedir. Bu tahribatın derecesi biyolojik zararlıların türü ve yoğunluğuna bağlı olarak değişmektedir. Bu çalışmanın amacı, emprenyeli ağaç malzemenin kapalı maden ocaklarında ve deniz içinde kullanım olanaklarını ve dayanma sürelerini araştırmaktır. Bu amaçla, kapalı maden ocağındaki denemeler için üç ağaç türü(Sarıçam, Uludağ Göknarı ve Doğu Kayını) ile CCB içerikli iki emprenye maddesi (Tanalith-CBC ve Wolmanit-CB) } deniz içindeki denemeler için ise yukarıda sayılan üç ağaç türü yanında Sapsız Meşe odunu ve CCB-tuzları ile kreozot araştırma materyalleri olarak seçilmiştir. Madenlerdeki denemelerde 5x15x155 cm boyutlarında üçer kama çifti, denizdeki denemelerde 5x15x30 cm boyutlarında bloklar kullanılmıştır. Ağaç kama örnekleri ve odun blokları CCB tuzları ile dolu hücre yöntemine göre, ayrıca odun bloklarının bir kısmı kreozotla boş hücre yöntemine göre emprenye edilmiştir. Kama örnekleri, Kozlu Taşkömürü işletmelerinin -52 m derinliğinde seçilen bir galerisine 13 ay süreyle bırakılmıştır. Ayrıca Sarıçam maden direklerinden 20 kama çifti hazırlanarak Asma Kömür işletmelerinin -50 m derinliğindeki bir nefesliğine 2.5 ay süreyle bırakılmıştır. Odun Blokları, deneme bölgesi olarak seçilen izmit/Derince limanı, ODTÜ DBB mendireği ve Trabzon limanına 14 ay süreyle bırakılmıştır. Deneme süreleri sonunda, kamalar standart test örnekleri boyutlarında kesilmiş ve örneklerin dinamik ve statik eğilme direnç değerlerindeki kayıplar ile elastiklik modülü ve özgül ağırlık kayıpları sağlam Örneklerin yüzdesi olarak hesaplanmıştır. Denize bırakılan emprenyeli * ve emprenyesiz odun bloklarındaki tahribat ise gözlemlere dayanarak değerlendirilmiştir.

samples were found between 3 and 6 %,and losses in spesific gravity were lower than 1 %. A brown-rot fungus, Coniophora puteana, was identified on the pine samples, Paxillus panuuid«m on the fir samples, and a white-rot fungus, stereum hi rai turn, on the beech samples. At the end of 2.5 months, average impact bending stremgth of untreated pine samples decreased 46.19 %, average static bending stregth 28.21 % and average modulus of elasticity 19.54 %. Loss in specific gravity was found % 4.33 in all pine wedges. Brown decay was observed on all the scots pine wedges. For the trials in sea water, sapwood blocks of 5x15x30 cm in size from scots pine, bornmüller's fir, oriental beech and sessile oak were used. The test blocks were treated with CCB-salts by full cell process and coal tar creosote by empty cell process. Marmara Sea, Black Sea and Mediterranean Sea were chosen for the exposure sites. At the end of test period of 14 months, treated test blocks were still sound, while all the control blocks except for oak samples completely destroyed by wood borers. The wood borers were not seen in both control and treated blocks in the Marmara Sea because of excessive pollution of exposure site (İzmit /Derince harbour). In the Mediterranean Sea, Lyrodus pedicellatus, Teredo utriculus and Bankia carinata were identified in the control blocks, but in Black Sea only Teredo navalis. Key Words s Scots pine, bornmüller's fir, oriental beech, sessile oak, CCB salts, creosote, wood decay, marine wood boring animals, deterioration, standart tests.