Tuz stresi koşulunda büyütülen ayçiçeği (helianthus annuus L.) bitkisinde yaşa bağlı olarak absisik asit (ABA) seviyelerinin değişimi

Abstract

IV ÖZET Bu çalışmada, bitki büyütme odasında ve kontrollü koşullarda, Hoagland kültür çözeltisinde ve değişik konsantrasyonlarda klorür tipi tuz stresi koşullarında büyütülen ayçiçeği (Heîiantnus annuus L. cv` Peredovik) kül tür bitkisinin kök, gövde, kotiledon ve yaprak dokusunda içsel serbest-, bağlı- ve toplam -absisik asit (ABA) seviyeleri yaşa bağlı olarak ince lenmiştir. Ayrıca, ayçiçeği tohumu testa (tohum kabuğu) ve embriyosun da da her üç haldeki ABA seviyeleri saptanmıştır. ABA konsantrasyonlarının tayininde gaz-sıvı kromatografisi tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmanın sonuçlarını şöyle özetleyebiliriz: U Ayçiçeği tohumu testa ve embriyosunda serbest -ABA içeriği bağlı- ABA içeriğinden daha fazla bulunmuştur. 2. Testadaki serbest -ve bağlı- ABA içeriğinin embriyoya göre belirgin bir şekilde daha yüksek değerde olduğu gözlenmiştir» 3. Kontrol ve değişik konsantrasyonlarda 'tuz stresine uğramış 20, 28 ve 34 günlük ayçiçeği bitkilerinde her üç haldeki ABA seviyeleri dikkate alındığında:, a. İçsel serbest-, bağlı- ve ' toplam- ABA düzeyleri bitkinin maruz kaldığı stres seviyesine, bitki dokusuna ve yaşına bağa olarak değişkenlik göstermiştir. b. Bitkinin maruz kaldığı stres seviyesine, bitki dokusuna ve yaşma bağlı olarak serbest -ve bağlı- ABA'nın birbirlerine dönüşümleri gözlenmiştir, c. En yüksek içsel x serbest-, bağlı-ve toplam- ABA düzeyi yaprak dokusunda bulunmuştur. Yaprak dokusunda gözlenen ABA artışının, genellikle strese adaptif bir tepki olarak fonksiyonel bir öneme sahip olduğu düşünülmüştür.-- 4. Ayçiçeği tohumu ile kontrol ve değişik konsantrasyonlarda tuz stresi ne uğramış ayçiçeği bitkilerinin kök, gövde, kotiledon ve yaprak dokularında bitkinin manız kaldığı stres seviyesine ve yaşma bağlı olarak ABA sentezi ve birikimi tartışılmıştır.

V SUMMARY In this study, the levels of endogenous free-, bound- and total-abscisic acid (ABA) depending on the age were assessed in the tissues of roots, stems, cotyledons and leaves of the culture plants of sunflower (Heliaat- hus animus L» cv. Peredoirik) grown in the plant growth chambers and under the controlled conditions in Hoagland culture solution and chloride type salt stress conditions at varying salt concentrations. In addition, the levels of ABA found in the three different forms were also deter mined in the testa {seed coat) and embryos of sunflower seeds. For determination of the concentrations of ABA, the gas-liquid chromato graphy technique was used. The results of the study could be summari zed as follows: t i. The contents of free-ABA were found higher than those of the bound ABA in the testa and the seed embryos. 2. The contents of free- and bound-ABA in testa were observed to be at significantly higher values as compared to those of the embryos. 3. When the levels of ABA of the three different forms in the sunflo wer plants grown under the controlled conditions and in those, expo sed to the salt stress at varying salt concentrations at days of 20, 28 and 34 are to be considered; a. The levels of endogenous free-, bound- and total-ABA varied de pending on the level of stress exposed, the plant tissue and the age of the plant, b. The interconverslons of free- and bound-ABA were observed in ?relation to the level of stress exposed, the plant tissue and the age of the plant. c. The highest levels of the endogenous free-, bound- and total-ABA were found in the tissue of the leaf. The increase in ABA in the leaf tissue observed was generally considered to be of func tional importance as an adaptive reaction to the stress. 4. The synthesis and accumulation of ABA in the sunflower seeds and in the tissues of roots, stems, cotyledons and leaves of the sunflo wer plants grown under controlled conditions and of those exposed to the salt stress at varying salt concentrations are discussed.