Ham ve arkeolojik buğday tanelerinin magnetik özelliklerinin EPR yöntemiyle incelenmesi

Abstract

IV ÖZET Bu çalışmada, kısmen aromatik yapı özelliği gösteren ham buğday tanelerinin ısıtılmasıyla elde edilen serbest kök- çeler incelendi. Isıtma işlemi; sürekli, basamaklı ve doğ rudan ısıtma olmak üzere üç ayrı yöntemle gerçekleştirildi. Bu üç ısıtma yönteminin gözlenen EPR spektrumuna ilişkin şiddet, çizgi genişliği ve spektroskopik yarılma çarpanı üzerindeki etkileri araştırıldı. Doğrudan ısıtma yönteminde, spektrum şiddetinin yaklaşık 500 C'de maksimum değere ulaştığı gözlendi. Diğer yandan, basamaklı ısıtma yönteminde ısıtma süresinin ve sıcaklığın artışı spektrum şiddetini ve çizgi genişliğini azalttı. Ham buğday tanelerinin g değerlerinin sıcaklığa bağlılığı incelendi. Yalnızca doğrudan ısıtma yöntemiyle ısıtılan deneklerin g değerlerinin sıcaklıkla ters orantılı oldu ğu bulundu. Bu sonuç arkeolojik buğday tanelerinin geç mişte geçirdikleri maksimum sıcaklığını hesaplamada kulla nıldı. Eskiyapan ve Sunarlı'dan alınan deneklerden bazı larının GGMS değerleri sırasıyla; TEa(E)= 2İ0°C, TEb (E) -590°C, T23 (S)=430°C ve T23b (S) =S470°C olarak bulundu.

SUMMARY In this study, free radicals obtained by heating the modern wheat grains possessing partial aromatic structure, were investigated. Heating process was performed in three different ways; continuous, step by step and direct heating. The effects of these heating processes on the intensity, the line width and the spectroscopic splitting factor of the observed EPJR spectra were examined. In the direct heating process, it was observed that the intensity of the line has its maximum value at about 500 C. On the otherhand, during the step by step heating process, increasing of the heating time and temperature made the signal intensity and the line width decrease. Temperature dependence of the g values of- the modern wheat grains was examined. In the case of samples heated by the direct heating process it was found that the g values were inversly proportional to the temperature. This result was used to calculate the maximum temperature of the previous heating (MTPH) of the archeological wheat grains. Some MTPH values of the samples from Eskiyapan and Sunarli are as follows; TEa(E) = 210°C, TEb(E) » 590°C, T23a(S) = 430°C and T23b(Ş) » 470°C.