Görme özürlülere yönelik mekanlar için bir tasarım ve değerlendirme modeli

Abstract

Bu çalışmanın amacı; görme özürlülere yönelik kurumlara ait mekanlardaki önceliklerin tespit edilerek tasarım ölçütlerinin belirlenmesi ve bu amaç doğrultusunda hazırlanan bir tasarım ve değerlendirme modelinin sunulması olmuştur. Giriş bölümünde insan-mekan ilişkilerinin düzeyi ele alınmış, mekanın işlevselliğinin kullanıcılar (özellikle özürlü insanlar) açısından önemine dikkat çekilerek bu doğrultuda yapılacak tasarımlardaki önceliklerin gereği vurgulanmış ve amaç belirlenmiştir. İkinci bölümde fonksiyonel mekan kavramının 20. yy* da gündeme gelişi incelenmiş ve sonra da mekanın gerçekte değerlendirilmesi gereken boyutları irdelenmiştir. üçüncü bölümde mimarlıkta değerlendirme aşaması ele alınmış ve çalışmanın ortaya çıkış nedenini belirleyen özürlüler için bir tasarım ve değerlendirme modelinin gerçekleştirilmesinin geriği üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde özürlü gruplardan biri olan görme özürlülere ait özellikler, karşılaştıkları güçlükler belirtilmiş ve bunların en aza indirilmesi için yapılabilecek mimari düzenlemeler sunulmuştur. Beşinci bölüm ise örnek oluşturması amacıyla bahsedilen bu özürlü grup için uygulanabilecek nitelikte düzenlenen ta sarım/değerlendirme modelinin sunulduğu bölümdür. Sonuçta ise çalışmayla ulaşılmak istenen gerçek hedefin bu modelin yaşama geçirilmesi olduğu belirtilerek son bölümde oluşturulan denetim listesinin uygulama kolaylığı açısından tezin pratik bir katkısı olduğu vurgulanmıştır. Anahtar Kelimeler: Fonksiyon, değerlendirme, görme özürlü, tasarım modeli, denetim listesi. V

A Model of Design and Evaluation for the Educational Institutions for People with Sight Defects The aim of this study has been the determination of priorities, principles and standarts in the design of specific task-oriented buildings and the development of a design and evaluation model for this purpose. In the introduction, the relations between man and buil dings have been examined from the view point of the users (the handicappeds ). The necessity of certain priorities in terms of function have been emphasized and the aim has been clarified. In the second part, the concept of functional ism in the 20 th century has been examined and then the dimensions that derive from it have been set forth. In the third part, evaluation phase in architecture has been examined and the necessity for the realisation of a design and evaluation model for the supportive environments has been proposed and the necessity of feedback in design process has been stressed. In the fourth part, the problems in using the environ ment by the blind have been introduced and the correspending architectural solutions have been proposed. In the fifth part introduced is a design / evaluation model proposed to be followed in designing institutional en vironments in particular and environments, as a whole in ge neral for people with sight defects. The pratical target of the study has been to put the model and the check list derived from this model into effect. It is deemed that this handy tool in itself is a contribution to the science of design and can be furthered in future. Key Words: Function, Evaluation, Sight defect, Design-model, Check list. VI