Nüfus sayımlarının on yılda bir yapılmasına ilişkin bir deneme

Abstract

ıııÖZET Bu çalışmada 5 yıl arayla yapılan nüfus sayımları ile elde edilen bilgilerin, 10 yıl arayla yapılan nüfus sayımlarıylada sağlanabileceğini göstermek amaçlanmıştır. Türkiye'de 5 yılda bir De Facto sistemiyle nüfus sayımları yapılmaktadır, Bu araştırmada sayımlararası sürenin 10 yıl olduğu varsa yılmış ve nüfus sayımının yapılmadığı varsayılan 196 5 ve 1975 yılları için istatistiksel yöntemlerle, demografik yöntemlerle, nüfusun yaş ve cinsiyet dağılımına ilişkin tahminler ve kır-kent farklılığına dayalı yöntemlerle tahminler yapılmıştır. Sonu 5*le biten yıllar için bulunan tahminler, kesin sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Bazı sos yal ve ekonomik niteliklere ilişkin bilgilerin örnekle meyle alınabileceği gösterilmiştir. Tahminlerden önce bilinmeyen yaşlar, göçler ve hatalı bildirimlerin düzeltilmesi gerekmektedir. Hatalı yaş bildirimleri için düzeltme indeksleri yöntemi kullanılmıştır. 1960-1980 arası beş sayım sonucu alınarak En Küçük Kareler yöntemiyle model denklemi kurulmuştur. Bulunan modelden faydalanarak kadın ve erkek için düzeltilmiş nüfuslar hesaplanmıştır. Aritmetik, geometrik, üstel ve eğri yöntemleriyle istatistik sel tahminler yapılmış ve hata oranları %5 civarında kalmıştır. Demografik tahminlerde ise Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanmış standart yaşam tablolarından faydalanılmıştır. Bulunan tahmini sonuçlarla kesin sonuçlar aynı grafik üze rinde gösterilmiş ve çok yakın eğriler bulunmuştur. Kır-kent nüfusları tahmininde URGD ve logistik eğri yöntemleri kullanılmıştır. URGDj kır-kent artış hızı farkıdır ve yıllık nüfus toplamları gereklidir. Logistik eğri yönteminde ise 10 yıl aralıklı yapıldığı varsayılan sayım sonuçları kullanılmıştır. Son bölümde ise bazı sosyal nitelikler için örnekleme ile alman sonuçların kesin sonuçlarla karşılaştırılması yapılmıştır. Sayımlararası süre 10 yıl alınır, ara yıllar için örnekleme yapılırsa, hem sayımların yükü azaltılmış, hem de örneklemeyle daha ayrıntılı ve güvenilir istatistiklere ulaşılmış olur.

iv SUMMARY The aim of this study is to show the statistics obtained by quinquenial censuses can as well be estimated by the censuses conducted in ten years. In Turkey censuses are conducted by using De Facto system in every five years. In this study by assuming the censuses are taken place in years ended in 0# we obtained age and sex distribution estimates, and also rural-urban population estimates by using statistical and demographical methods for 1965 and 1975 where it is assumed that in these years no census is conducted. The estimates for the years that ended in five are compared with the definite census results. It is also shown that statistics related to some social and economic characteristics can be obtained by sampling. The errors related to unknown ages migrations, and age misreportments must be corrected before estimates. Also correcting index system is used for age misreportment. The model equation is prepared by the least square method by taking the results of five census between the years 1960-1980. Using this model the correct male-female population is found out. The statistical estimates are made by means of arithmetic, geometric, exponential and curve methods snd as a result, the rate of errors have been found below %5. Model life tables which are prepared by united states are used in demographic estimates. The estimates are compared with the exact results and by showing them in the same graphic approximate curves are taken. In the urban-rural census estimates URGD and logistic curve methodsare used. URGD is the difference of the rate: of increase of urban-rural and annual total population is necessary. In logistic curve method the results of census supposed made in ten years interval is used. In the last part the definite results are compared with the results which was taken by some social characteristics the help of sampling. If census period is accepted as ten years and sampling is made for between census years we can reach more detailed and trustable statistics in sampling.