Köprü ayakları civarındaki değişimlerin etüdü

Abstract

Ayaklar civarında oyulma veya dolma şeklindeki değişimler köprülerde karşılaşılan problemlerin başında gelir. Bu değişimler akarsu rejimiyle yatak malzemesi ve ayak tipi ile yakından ilgilidir. Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölgesindeki akarsulara ait veriler ve mevcut ayak tiplerinden yararlanılarak bu kriterler analiz edilmiş deneysel çalışmalarla ayaklar civarındaki değişimlerin en az olacağı en uygun ayak tipi belirlenmeye çalışılmıştır. Genel bilgiler kısmında yapılan deneysel çalışma tanıtılarak, konuyla ilgili literatür çalışmalarından örnekler verilmiştir. Yapılan çalışmalar kısmında ayak civarındaki değişimlere etki eden faktörlerden başta gelen katı madde hareketi ve boyut analizi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bulgular kısmında deneysel çalışmaya hazırlık olması amacıyla yapılan kabuller ve ön çalışmalar anlatılmıştır. Bu bölüm model ölçeği, debi, eğim ve hızlar, dane çapı, ayak kesitleri ve deney süresinin belirlenmesi konularını kapsamaktadır. Ayrıca bu bölümde deney düzeneği ve deneyin yapılışı ile ilgili bilgilerde verilmiştir. İrdeleme kısmında deney sonuçları irdelenerek, deneylerden elde edilen değerlerin karşılaştırılması yapılmıştır. Sonuçlar kısmında, çeşitli akarsu rejimlerinde denenen değişik ayak tipleri etrafındaki değişimler, çeşitli grafikler, tablolar ve şekiller halinde verilerek ayak tipleri birbirleriyle karşılaştırılmış ve en uygun ayak kesiti ve tipi ortaya konmuştur. Öneriler kısmında ayak civarındaki değişimlerin en aza indirilmesi için dikkat edilmesi gereken hususlar verilmiştir. Ekler kısmında ise bulgulardan elde edilen değerler şekiller halinde verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Akarsu modeli, katı madde hareketi, sediment, türbülans, köprü ayakları, oyulma, dolma. V

Changes which arise as scour or deposition around piers are one of the most important problems of bridges. These changes are related to the stream regiment, bed material and the type of the piers. In this study, by using the data of Eastern Black Sea Region Streams and the existent pier types, the above criteria are analyzed and by means of experimented studies, the most proper pier type, in whichthe changes are minimum, is tried to be determined. In the first chapter, the subject is introduced and a general literature is given. In the second chapter, general knowledge about sediment transport, which is the most important factor to effect the changes around piers, and about dimensional analysis, is presented. In the third chapter, the experimental setup is introduced and a brief knowledge about how the experiments were carried out is given. This chapter also contains some information about model scale, discharge, channel slope, velocity, bed material diameter, pier sections and the experimental duration. In the forth chapter, experimental results are compared with both each other and these observed in prototype. In the fifth chapter, the changes around pier types are compared with each other and the best pier type and section are presented. in the sixth chapter, some recommendation in order tp minimize the changes around bridge piers is given. In the appendix, the figures which obtained from the experimental studies, are given. Key Words : Stream model, sediment transport, wortex, bridge piers, scouring, deposition. VI