Bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu ve tarımsal özellikleri

Abstract

Bu çalışmada,bazı kuru fasulye çeşit (Kantar-05, Elkoca-05, Önceler-98, Göynük-98, Akman-98, Karacaşehir-90, Yakutiye-98 ve Aras-98) ve genotiplerinin (KN 69, KN 254, KN 303, KN 338, KN 419, IR 1 ve IR 4) Erzurum ekolojisine adaptasyonları, verim ve bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma,Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nin Erzurum merkezdeki deneme alanında 2012 ve 2013 yıllarında tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. İncelenen bütün parametreler bakımından çeşit ve genotipler arasında önemli farkların bulunduğu saptanmıştır. İki yıllık ortamalara hat ve genotiplerin göre çıkış süresi 15,2-19,3 gün, çiçeklenme süresi 34,0-72,5 gün, olgunlaşma süresi 96,0-125,5 gün, metrekaredeki bitki sayısı 22,6-29,2 adet, bitki boyu 37,7-50,5 cm, bitki başına dal sayısı 2,1-3,6 adet, bitki başına bakla sayısı 6,5-14,6 adet, bakla uzunluğu 8,6-11,5 cm, ilk bakla yüksekliği 12,9-19,7 cm, baklada tane sayısı 3.27-4.83 adet, toplam verim 296.0-476.1 kg/da, tane verimi 92,4-195,4 kg/da, hasat indeksi %26,8-%45,4 ve yüz tane ağırlığı 18,0-99,8 g arasında olmak üzere çeşit ve genotiplere göre önemli değişiklik göstermiştir. Çeşit ve genotiplerin fenolojik, verim, hastalığa tolerans ve tarımsal özellikleri birlikte değerlendirildiğinde Önceler-98 ve Karacaşehir-90 çeşitleri ile KN 69, KN 254, IR 1 ve IR 4 nolu genotiplerin Erzurum ekolojik koşullarına diğer çeşit ve genotipler kadar uygun olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, incelenen pek çok özellik yönünden üstün özellik gösteren KN 303, KN 419 ve KN 338 nolu genotiplerde çalışmalara devam edilmesinin ve bu genotiplerin bölge verim denemelerine aktarılmasının uygun olabileceği kanatine varılmıştır.

This study was conducted in order to determine the adaptation, yield potential and agronomical characteristics of some dry bean genotypes (Kantar-05, Elkoca-05, Önceler-98, Göynük-98, Akman-98, Karacaşehir-90, Yakutiye-98 and Aras-98) and genotypes (KN 69, KN 254, KN 303, KN 338, KN 419, IR 1 ve IR 4) under Erzurum ecological conditions. The experiment was arranged in and completely randomized block design with three replicates in 2012 and 2013 growing seasons on the experimental field of Ataturk University, Erzurum All parameters investigated showed significant differences among cultivars and genotypes. As an average of two years, time to emergence ranged between 15,2-19,3 days, time to flowering 34,0-72,5 days, time to physiological maturity 96,0-125,5 days, number of plant per square meter 22,6-29,2, plant height 37,7-50,5 cm, branch number per plant 2,1-3,6, pod number per plant 6,5-14,6, pod length 8,6-11,5 cm, first pod height 12,9-19,7 cm, seed number per pod 3,27-4,83, biological yield 296.0-476.1 kg/da, seed yield 92,4-195,4 kg/da, harvest index 26,8-45,4% and 100 seed weight 18,0-99,8 g in relation to cultivars and genotypes. Phenology, yield, disease tolerance and agronomical characteristics of cultivars and gonotypes considered together, it was determined that Önceler-98, Karacaşehir-90,KN 69, KN 254, IR 1 and IR 4 were not as suitable as the other cultivars and genotypesfor Erzurum ecological conditions. As a result, it was decided that further studies will be conducted in KN 303, KN 419 and KN 338 and these genotypes will be transferred to region yield trials.