Trabzon sera deresi yağış havzasında farklı arazi kullanımları altındaki toprakların, bazı fiziksel kimyasal ve hidrolojik özellikleri üzerine araştırmalar

Abstract

Sera Deresi Yağış Havzasında yapılan bu çalışmada farklı arazi kullanımları (Tarım-Orman-Mer'a) altındaki havza topraklarının, erozyon eğilimi ve bazı toprak özellikleri araştırılmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda, alınan toprak örneklerinin araştırma alanını temsil edebilmesini sağlamak için, örnekler; üç farklı arazi kullanma biçiminden(Tarım, Orman, Mer'a), üç farklı yükseklik kademesinden(0- 600 m, 600-1200 m, 1200m ve üzeri) ve iki farklı bakıdan alınmıştır. Her bir arazi kullanım biçiminden 12 adet olmak üzere toplam 36 adet toprak profili açılmış ve her bir toprak profilinin, iki farklı derinlik kademesinden toplam olarak 134 adet örnek alınmıştır. Alınan bu toprak örnekleri üzerinde; toprak fraksiyonları(kum, kil, toz), erozyon eğilimi(dispersiyon oranı), nem ekivalanı, geçirgenlik, tane yoğunluğu, hacım ağırlığı, gözenek hacmi, su tutma kapasitesi, organik madde miktarı ve pH olmak üzere toplam 10 özellik belirlenmiştir. Topraklar bu özellikleri bakımından varyans analizi, Duncan testi ve korelasyon gibi istatistiki yöntemlerle karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar şu şekilde özetlenebilir: a. Toprak özellikleri, değişik arazi kullanma şekillerine bağlı olarak istatistiki anlamda farklılıklar göstermektedir. b. Dispersiyon oranı(erodibilite indeksi) değerleri bakımından havza toprakları, ortalama olarak(orman üst toprakları hariç) sınır değer olan 15' ten büyük çıkmıştır ve bu da havza topraklarının, erozyona karşı duyarlı olduklarını göstermektedir. c. Arazi kullanma biçimleri arasında, dispersiyon oranı bakımından en düşük ortalamayı orman topraklan vermektedir. Bu da ormanların erozyonu önleme bakımından önemini doğrulamaktadır. d. İki farklı bakıdaki toprakların değişik özellikleri arasında ortalama değerler bakımından istatistiki anlamda farklılıklar bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler : Erodibilite, dispersiyon oranı, erozyon, arazi kullanma biçimi. VI