Eşanlı sistem tahminleri için bilgisayar paket programı ve Türkiye otomobil piyasasının incelenmesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışmada geliştirilen bilgisayar programında, ekono- metrik tahmin modellerinde ortaya çıkan nedensellik soru- % nuria çözüm olarak kullanılan eşanlı denklem sistemleri tah min yöntemlerinden uygun olan bir tanesi seçilmekte ve se çilen yöntem verilere uygulanmaktadır. Programın özelliği, sözkonusu iki aşamayı tek bir süreçte, birlikte tamamlama- sıdır. Teknik- seçimi, incelenen denklemin tanımlanma du rumuna göre sapılmaktadır. Uygulama aşamasında, programın kullanacağı matematiksel kalıp, arzuya göre bir kod kul lanarak seçtirilebilmektedir. Program Burroughs- 39 00 sis teminde Fortran-IV dilinde yazılmıştır, ve kütük düzenle nerek kullanılmaktadır. Uygulamada kurulan otomobil piyasası modeli beş denklem, onüç değişkenden oluşan bir tam sistemdir. Geliştirilen paket program, Türkiye otomobil talebini tek denklem mode line kıyasla daha -başarılı istatistiksel sonuçlar verecek şekilde tahmin etmektedir. Talebi etkileyen en önemli değişken otomobil fiyatı ola rak bulunmuştur, ve ilişki miktarı -0.65 olarak tahmin edilmiştir. İkinci sırayı 0.33 ilişki ile toptan eşya fi yat indeksi, üçüncü sırayı da -0.2 9 ilişki ile gecikmeli benzin fiyatı almıştır.

IV SUMMARY In the computer programme improved in this study, one of the appropriate methodology for estimation of simulta neous equation systems is chosen to be applied on the data. The programme is characterised by completing two stages together in a single process. The choice of technique is made according to the identification state of the subject equation. At -the stage of application, mathematical form to be used by the programme can be made selected through a code of one ' s own preference. The programme is written by Fortran^ıv in Burroughs -=39 00 system, and used by creating file. The model improved for automobile market is a complete system comprising 5 equations and 13 variables. The package programme under application estimates Turkey's automobile demand in a way to yield more succesfull statistical re sults compared to the single equation model. The most important variable which influences the demand is found as automobile price and correlation is estimated as -0.65. Wholesale price index has the second level with 0.33 correlation and lagged gasoline price has the third level with -0.29 correlation.