Özdil (Yomra-Trabzon) ve yakın çevresinin maden yatakları açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Pontid Kuzey Zonu'nda yer alan Özdil (Yomra-Trabzon) ve yakın çevresi, mineraloji, petrografi, jeokimya ve maden yatakları açısından incelenmiştir. İnceleme alanında tabanı, Jura- Alt Kretr.se yaşlı spilitleşmiş bazalt, andezit, andezitik tüf ve mercek şeklinde yan metamorfik kireçtaşı içeren Alt Bazik Seri oluşturmaktadır. Özdil granitoyidi bu birimi keserek kısmen metamorfize olmasına neden olmuştur. Bu birimlerin üzerine uyumsuz olarak Üst Kretase yaşlı dasit, kuvarslı andezit ve dasitik piroklastlar gelmekte ve yer yer dolerit dayklan tarafından kesilmektedir. Yine üst Kretase yaşlı iri kuvarslı dasit bütün bu birimleri keserek yüzeylemektedir. Yörenin en genç birimi ise güncel olarak çökelmeye devam eden alüvyondur. Yörede granitoyid sokulumuna bağlı olarak gelişen damar ve skara tip cevherleşmeler mevcuttur. Bu cevherleşmelerin kaynağı olan granitoyid, I-tipinde ve kalk- alkalen özellikte olup, volkanik adayayı ortamına işaret etmektedir. Yöredeki damar tipi cevherleşmeler Alt Bazik Seri ile dasit, kuvarslı andezit ve dasitik piroklastlar içerisinde gelişmiştir. Skarn tipi cevherleşmeler ise Granitoyid ile Alt Bazik Seri dokanağında ya da dokanağa yakın yerlerde izlenir. Yapılan bu çalışmada damar ve skarn tipi cevherleşmelerin kimyaları belirlenmiştir. Sıvı kapanım çalışmaları sonucu homojenleşme sıcaklığının damar tipi olan cevherleşmelerde 260-320 °C arasında, skarn tipi olan cevherleşmelerde ise 360-420 °C arasında olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Özdil (Trabzon), jeokimya, dokanak metamorfizması, skarn, sıvı kapanım.

In this study, mineralogy, petrography, geochemistry and ore deposits of Özdü (Yomra-Trabzon) area, which is situated at North Zone of Eastern Pontide, were investigated. The basement of the investigated area made of Jurrasic-Lower Cretaceous aged Lower Basic Series that includes spilitic basalt, andesite, andesitic tuff, and lenses semi- metamorphic limestones. Özdü granitoid has cut all these rocks and caused them to partly metamorphed. Upper Cretaceous aged dacite, quartz-andesite and their pyroclasts overlies above rocks with unconformity and these rocks are cut by dolerite dykes. Large quartz bearing Upper Cretaceous aged dacites cut all these series. The youngest unit of the studied area is alluvium that continues to develope. In the study area, there are vein-type ore deposits, that are related to granitoid intrusion. The granitoid, which is the source of ore deposits, has I-type and calc- alkaline character and points to a volcanic arc environment. In the area, vein-type ore depositions have developed in Lower Basic Series and dacite, quartz-andesite and their pyroclasts. However, skarn type ore deposits have occured at contacts between the granitoid and the Lower Basic Series. In this study, the chemistry of vein and skarn type ore depositions are defined. Fluid inclusion studies show that homogenization temperatures of vein type ore deposits are between 260 to 320°C and skarn type ore depositions are between 360 to 420°C. Keywords: Özdil (Trabzon), geochemistry, vein, contakct methamorphism, fluid inclusion.