T.T.K. Üzülmez Müessesesi Asma İşletme Müdürlüğü yeraltı delik delme işlerinde kullanılan burguların (matkapların) performansını etkileyen faktörler

Abstract

IV ÖZET Bu çalışmada; Türkiye Taşkömürleri Kurumu Üzülmez Müesse sesi Asma İşletmesi 'nde yeraltı delik delme işlerinde kul lanılan burguların (matkapların) performansını etkileyen faktörler incelenmiştir, öncelikle delik delme işleri ve burgu yapıları anlatılmış, delik delmeyi etkileyen fak törler üzerinde durulmuştur. Asma İşletmesi` nde 6 değişik kayaçtan alınan numuneler üzerinde labaratuvarda tek eksenli basınç dayanımı, tek eksenli çekme dayanımı ve nokta yük dayanımı indeks de neyleri yapılmıştır. Sayaçların petrografik değerlendir meleri yapılarak, burgu hızları ve burgu ömürleri arasın daki ilişki araştırılmıştır. Arazide yapılan çalışmalarda kayaçların Schmidt çekici değerleri, burguların delme hız ları ve aşınma miktarları bulunmuştur. Bu çalışmada varılan sonuçlara gör-e, burgular sert kayaç- larda yumuşak kayaçlara göre daha fazla aşınmaktadır. Değişik burguların aynı kayaçta farklı değerde aşınmaları, aşınmanın burgu yapıları ile de ilişkisi olduğunu göstermiştir. Burgu hızları ve burguların ömürleriyle, labaratuvarda yapılan deneyler arasında ilişki kurulmuş ve en iyi sonuçları tek eksenli basınç dayanımı, tek ek senli çekme dayanımı ve nokta yük dayanım indeks deneyi vermiştir. Schmidt çekici ile yapılan ölçümlerde ise bur gu hızları ve burgu ömürleriyle bir ilişki kurulamamış tır. Petrografik değerlendirmelerde kayaçlardaki kuvars miktarı arttıkça aşınmanın` da arttığı gözlenmiştir. Burgulardan en iyi şekilde yararlanmak için burgu seçi mi, burguların uygun şekilde kullanılması, bileme esna sında uygun bileme taşının seçilmesi ve usulüne göre bilenmesi üzerinde önemle durulması gereken konular ol duğu saptanmıştır.

V SUMMARY In this study, the factors affecting the performance of drill steels used underground at Asma Mine have been inves tigated. The first chapter contains a brief information about the drilling work, the properties of drill steels and the factors affecting the drilling performance. The uniaxial compressive strength, tensile strength and point lood strength index of six different kinds of rock samples taken from Asma Mine have been determined in the laboratory. Rocks have been evaluated petrographically and an investigation made to determine the relationship the between the penetration rate and life of the steel rods. The Schmidt hammer values of rock have been found by a field study, and the penetration rate and v/ear pat tern of rods are determined. It has been shown that; hard rock causes excessive v/ear compared to soft rock, different rods are worn differently in the same strata, and the wear is related to the type of rod itself. A re lationship have been established between the laboratory test results and penetration rate of rods and their life. The best results are obtained from uniaxial compressive strength, tensile strength and point load strength index tests. It was not possible to establish any relationship between the results obtained from Schmidt hardness and li fe and penetration rate of the drill steels. Moreover, petrographical evalmation showed that the more the amount of the quartzite in the rock is the higher the wear of the steel: rods is. It is of paramaunt importance to select the correct tool and machines for the specific type of application requi red. The choice of the proper quality of grinding wheels together with suitable grinding machines will increase the life of drill steels.