Bolu masifinin jeolojik ve tektonik incelenmesi

Abstract

XV ÖZET inceleme alanı Bolu il merkezinin kuzeyinde yer alan `Bolu Masifi` ve çevresini kapsamaktadır. Bu çalışma» Bolu Masifini oluşturan kayac istifinin tanımlanması ve bu masifin bölgesel jeoloji ve tektonik çerçevesindeki konumunun saptanması ile, bölgenin depremsel 1 iğinin» kırık sistemleriyle ilişkisinin bir değerlendirmesi amacını taşımaktadır. Bu alanda Prekambr iyen-Kuvaterner yaş aralığında onüç birim ayirtlanmıs» kayaçlar petrografik, jeokimyasal ve pâleontolojik yöntemlerle incelenerek tanımlanmıştır. Çalışma alanı ve yakın çevresinde Kaledoniyen orojenezinin ilk fayları, çok etkili olmuştur. Bu evrede, bölgede büyük çaplı bir yay magmatizması ile metavolkani tier (Yellice formasyonu) ve granitik kayaçlar (Dirgine Grani- toidleri) yerleşmiştir. Qrdovi2yen-0rta Devoniyen döne minde», önce klastik, sonra karbonat sedimantasyonu olarak yer alan istif, Orta Devoniyen'den sonra üst Kretase'ye kadar kesikliğe uğramıştır, üst Kretase- Kuvaterner döne minde epiklastik ve karbonat sedimantasyonu ile birlikte volkanik katkılar istifi oluşturmuştur. Bu yörede, Alpin orojenezi en çok Laramiyen ve Pireneen fazları ile etkili olmuştur. Özellikle» Pireneen fazı ile gelişen fay sistemleri, bu bölgenin esas tektonik hatlarını oluşturmuştur. Paleojen sonuna kadar, genel bir kuzey-güney sıkışması etkisine maruz kalan bu bölgede, Miyosen'den itibaren Arap plakasının Anadolu plakasını batı yönünde itmesi ile, genel sıkışma yönü yaklaşık NW-SE olarak değişmiştir. Batı Karadeniz bölgesinde depremlerin, alansal ve kabuk içerisindeki düşey dağılımları, genel olarak Kuzey Anadolu Fay Zonuna uyumlu olmakla birlikte, ayrıca, bu zonu kesen ve bu çalışmada `Batı Karadeniz Fay Sistemi` olarak önerilen, NW-SE doğrultulu çizgisellikler oluşturacak biçimde de yer almaktadır. Güncel tektonik aktivitenin Kuzey Anadolu Fay Zonu ile birlikte, bu faylar boyunca da sürdüğü, belirlenmiştir.

SUMMARY The study area covers Bolu Massive and surroundings to the north of the Bolu. This study aims to describe the litostratigraphic units of Bolu Massive and determine its situation in the framework of the regional geology and tectonics. An evulation of the seismicity of the area in relation with the fracture systems has also been intended. In the study area, thirteen units ranging from Precambrian to Quaternary have been discriminated and the rock samples were identified by means of petrogr aphic, geochemical and paleontological studies. Early phases of the Caledonian orogeny have been effective in the study area and its surroundings. During these phases» volcanic and granitic rocks have been placed in the area as a result of a wide-spread arc magmatism. Between Ordovician-Middle Devonian» the succession which occurred initialy as clastic and then carbonate sedimentation has been interrupted from Mid-Devonian to Upper Cretaceous. During the time span between Cretaceous and Quaternary» the sedimentation of epiclastic and carbonate rocks has taken place with the accompanying volcanic activity. In this region» the effects of Alpine orogeny has been dominant especially in the Laramian and Pyreneen phases. The fault systems especially those brought up by the Pyreneen phase define the main tectonic pattern of the area. In the region, affected by a general north-south compression until the end of Paleogene, since Miocene this general direction of compression has changed to NW-SE due to the collusion of Arabian and urasian plates which results in a westward movement of the Anatolian plate in between. In the West Blacksea Region, as well as the vertical distribution within the crust, areal distribution of earthquake epicenters are generally in accordance with the North Anatolian Fault Zone. However» earthquakevı epicenters are also lineated NW-SE crossing and are proposed to be named as `Blacksea Fault System` in this study. It has been determined that the recent tectonic activity is effective along these faults besides North Anatolian Fault.