Gravite verilerinin normalize edilmiş tamgradyan, varyasyon ve istatistik yöntemleri ile hidrokarbon açısından değerlendirilmesi, model çalışmalar ve Hasankale-Horasan (Erzurum) Havzasına uygulanması

Abstract

ÖZET Ayrıntılı yoğunluk bilgisi olmaması nedeniyle sismik yöntemle elde edilen jeolojik kesitin gravite alanının hidrokarbon açısından değerlendirilmesi yanlış sonuçlar doğurmaktadır. Petrol ve gaz rezervuarlarının gravite anomalisi, çok zayıf olarak ortaya çıktığından, hidrokarbon arama amaçlı gravite etüdlerinde, gravite verilerinin özel olarak işlenmesi gerekmektedir. Gravite verilerinin hidrokarbon aramalarında kullanımına yönelik çeşitli yöntemler önerilmiştir. Bunlardan gravite alanının ikinci türevi, aşağı doğru analitik uzanımı, yatay gradyant vektörü, Andreev-Griffin varyasyon, istatistik yöntemler ve normalize edilmiş tam gradyan değerlerinin aşağı doğru analitik uzanımı en çok kullanılan yöntemlerdendir Bu çalışmada, Andreev-Griffin varyasyon, istatistik ve Normalize edilmiş Tam Gradyan (NTG) yöntemleri incelenmiştir. Gravite verilerinin Fourier açılımı katsayıları Filon yöntemi İle hesaplanarak NTG verileri elde edilmiş ve trapez yönteminin kullanılmasına göre bu yöntemle daha duyarlı sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilmiş NTG verilerine aşağı doğru analitik uzanım yapılarak model hesaplamaları ile basit cisimlerin, yapısal ve yapısal olmayan hazne modellerinin NTG kesitlerindeki etkileri ortaya konulmuştur. Bu amaçla varyasyon, dispersiyon ve normalize edilmiş tam gradyan değerlerinin hesaplanması için özel PC programı hazırlanmıştır. Ayrıca, Ffasankale-Horasan petrol sahasından alınan detaylı gravite verileri NTG yöntemi, Andreev-Griffin varyasyon ve istatistik yöntemler kullanılarak hidrokarbon varlığı açısından yorumlanmıştır. Geniş harmonik aralığı için NTG yöntemi ile elde edilen singular noktalardan sınır belirleme teorisine dayanılarak çalışma profillerinin yoğunluk sınırları belirlenmiştir. Petrol ve gaz açısından perspektif bölgelerde alınacak detaylı gravite verilerine, her üç yöntemin bir arada uygulanması, hidrokarbon arama çalışmalarında ilk etap olarak kabul edilebilir. Bu sonuçların kullanımının detaylı sismik çalışma ve kuyu yerlerinin tespit edilmesinde yardıma olabilir. Anahtar Kelimeler : Gravite Potansiyeli, Normalize Edilmiş Tam Gradyan, Analitik Fonksiyon, Singular Nokta, Filon Yöntemi, Varyasyon Yöntemi, İstatistik Yöntemi, Direk Petrol-Gaz Arama vn

SUMMARY The gravity field of geological sections obtained by seismic method leads to wrong results for hydrocarbon exploration purpose. Since detailed density knowledge does not exist. Hence gravity anomalies of oil and gas reservoirs are weak, they require special processing in the gravity studies for hydrocarbon exploration. Several evaluation methods have been suggested for the use of gravity data in hydrocarbon exploration. Of these the second derivative, downward continuation, horizontal gradient vector, Andreev-Griffin variation, statistical methods and downward continuation of normalized full gradient (NFG) values are the most used methods. In this study, first Andreev-Griffin variation, statistical and Normalized Full Gradient (NFG) methods were examined, and then Fourier coefficients of the gravity data were computed by Filon method, and finally NFG values were determined. The effects simple materials models on NFG sections were found by model calculations computed from downward continuation of obtained NFG data. For this purpose, special PC program were prepared to compute variation, dispersion detailed gravity data measured in Hasankale- Horasan oil field were interpreted for hydrocarbon existence by using NFG, Andreev-Griffin variation and statistical methods. The density boundaries of the study profiles were determined based on boundary determination theory from singular points obtained by NFG methods for large harmonic range. The use of these three methods together in the hydrocarbon exploration purpose studies can be accepted as a preliminary step to the high precision gravity data collected in the prospect area for oil-gas. Moreover, we think that the use of these results will provide a contribution to the determination of detailed seismic study areas and well locations. Key Words : Gravity Potential, Normalized Full Gradient, Analytical Function, Singular Point, Method of Filon, Variation Method, Statistic Method, Exploration of Direct Hydrocarbon vm