Türkiye`de fen öğretiminin genel bir değerlendirilmesi, sonuçları ve öneriler

Abstract

Ill ÖZET Araştırmamız, Türkiye'de başlangıçtan bugüne kadar fen eğitimi ala nında yapılan çalışmaları kapsamaktadır. Fen eğitimi ile ilgili yazı lı kaynak dokümanlar tarihi bir gelişim içinde sıralı olarak ince lenmiştir. Fen eğitimi alanında yapılan çalışmalar, ilgili eğitimin amaçlarındaki değişme ve gelişmeler, bunların okul programlarına et kisi, haftalık ders çizelgeleri ve bu çizelgelerde yer alan fen ders lerinin saatleri ile ilgili bilgiler araştırmanın temel noktasını oluşturmuştur. Cumhuriyet dönemine kadar, fen eğitimi alanında yapı lan çalışmalar; fen derslerinin eklenmesi veya programdan çıkarılma sı, ders saatlerinin azaltılması veya çoğaltılması şeklinde olmuştur. Uygulanan fen programlarındaki ders kitapları çoğunlukla Batıdaki ders kitaplarını türkçeye çevirerek bazende telif haklarını satın alarak hazırlanmıştır. Fen ve matematik eğitiminin geliştirilmesi konusunda önemli çalışmalar Fen Lisesinin açılmasıyla başlamıştır. Fen Lisesi, üstün yetenekli ve fen derslerinde kabiliyetli öğrenci lere temel fen ağırlıklı orta öğretim verecek ve aynı zamanda geliş tirilen fen eğitimi programları diğer orta öğretim kurumlarına ileti lecektir. 1967-1980 yılları arasında TÜBİTAK ve Milli Eğitim Bakanlı ğı arasındaki protokol nedeniyle fen ve matematik eğitimini geliştir me projeleri hazırlanmıştır. Bu projelerdeki çalışmalar deneysel baz da oldukça iyi sonuçlar ortaya koymuştur. Ancak 1980 yılından sonra ilgili protokol yenil enemem iştir. Fen eğitimi alanında yapılan durum değerlendirme, çalışma ve araştırmalarının da gösterdiği gibi, bugü nün fen eğitimi, 1950'den önceki programların yürütüldüğü anlayışla yürütülmekte ve öğretim büyük ölçüde kitap okumaya dayalı olarak de-IV ney yapılmaksızın gerçekleştirilmektedir. Fen programlarının gelişti rilmesindeki bu olumsuz öge, yeni çalışmalar yapılması gereğini orta ya koymaktadır. Sonuç olarak, 1980 li yıllara kadar yapılan çalışmaların ışığında ve dünyadaki yeni gelişmeleride dikkate alarak fen eğitiminin geliştiril mesi çalışmalarına hız verilmesi gerekmektedir.

ZUSAMMENFASSUNG Unsere Untersuchung fasst die Arbeiten von Anfang bis zur Gegenwart, die in der Türkei im Bereich der naturwissenschaf t lichen Facher vorgenommen worden sind. Die Literatür und die Dokumentation bezüglich der naturwissenschaf tl ichen Facher wurden in einer Reihenfolge unter- sucht. Die Angaben bezüglich der Anderungen und Entwicklungen der Ziele der diesbezüglichen Bildung, deren Einfluss auf die Schulprog- ramme, die Angaben an den wochentl ichen Stundentafeln und die Angaben iiber die Stundenzahl der naturwissenschaftl ichen Facher bilden die Basis dieser Untersuchung. Die Informationen sind z.B. über folgende Sachverhalte: Arbeiten im Bereich der naturwissenschaftl ichen Facher bis zur Periode der Republik; Aufnahme der naturwissenschaftl ichen Facher in das Programm oder Streichung dieser Facher aus dem Programm; Erhöhung oder Reduzierung der Unterrichtsstunden. Die Schulbücher, die fiir die angewandten naturwissenschaftl ichen Programme, verwendet werden, sind in der Regel tiirkische Ubersetzungen aus den Büchern aus dem Westen. Manchmal hat man das Urheberrecht erworben. Die wichtigen Arbeiten bezüglich der Entwicklung im Bereich der natur wissenschaftl ichen Facher und Mathematik haben mit der Errichtung der Naturwissenschaftl ichen Gymnasien begonnen. In den naturwissenschaf t- 1 ichen Gymnasien werden hochbegabte und in den naturwissenschaftl ichen Fachern erfolgreiche Schüler in der Sekundarstuf e, in der die Bildung naturwissenschaftl ich gerichtet ist, unterrichtet. Gleichzeitig soil- ten in diesen Gymnasien die entwickelten Programme für die naturwis senschaftl ichen Facher an andere Sekundarbildungseinrichtungen weiter- leiten. Von 1967 bis 1980 wurden die Projekte bezüglich der Weiterent-VI wicklung der Bildung in den naturwissenschaf t lichen Fachern und im Fach Mathematik aufgrund eines Abkommens zwischen TÜBİTAK und dem Erz i ehungsmin i sterium fiir die Nationale Erziehung beschleunigt. Diese Projekte haben vor allem auf der Versuchsebene gute Erfolge erzielt. Aber nach dem 1980 wurde dieses Abkommen nicht verlangert. Die Bewer- tung, Arbeiten und Untersuchungen im Bereich der naturwissenschaftlic- hen Bildung zeigen uns deutlich, dass die naturwissenschaftliche Bil dung nach der Auffassung, wonach die Programme vor dem 1950 konzipiert waren, gestaltet wird. Das Lernen erfolgt hauptsachlich durch Lesen von Biichern, und Versuche werden nicht vorgenommen. Diese negative Lage in der Entwicklung der naturwissenschaftlichen Pragrammen macht neue Forschungen erforderlich. Zusammenfassend kann man folgendes behaupten: Es ist aufgrund der Ergebnisse der Forschungen bis 1980 und unter der Beriicksichtigung der Innovation in der Welt miissen die Arbeiten im Bereich der natur wissenschaftlichen Schulbildung intensiviert werden.