Olucak (Gümüşhane) altınlı kuvars damarlarının jeolojik, mineralojik ve jenetik açıdan incelenmesi

Abstract

ÖZET Doğu Pontid Tektonik birliği Güney Zonunu'nun karakteristik özelliklerini bünyesinde barındıran Olucak yöresi, yaşlan Liyas-Eosen arasında değişen litolojik birimler içermektedir. Tabanda dasitik tüf ve kiltaşı-marn arakatkılan içeren bazaltlardan oluşan Liyas yaşlı Zimönköy Formasyonu bulunmaktadır. Bu birim üzerine uyumlu olarak gri kireçtaşlanndan oluşan Malm-Alt Kretase yaşlı Berdiga Formasyonu gelmektedir. Uyumsuz olarak bu birimleri üstleyen ve devamsız kireçtaşı mercekleri ile temsil edilen Kampaniyen yaşlı Elmalıdere Formasyonu Mestriştiyen yaşlı fliş karakterli Tepeköy Formasyonuna geçiş göstermektedir. Bütün bu birimleri uyumsuz olarak örten ve Eosen yaşlı hornblendli andezitlerden oluşan Alibaba Formasyonu yine aynı yaşlı olduğu kabul edilen Kaçkar Granitoyidi tarafından kesilmektedir. Bu çalışmanın asıl konusunu oluşturan kuvars damarları KB-GD ve KD-GB yönlerindeki makaslama kırıklarına bağlı olarak başlıca Zimönköy Formasyonu içerisinde gelişmiştir. Ayrıca aynı doğrultulara sahip kuvars damarları Kaçkar Granitoyidi içerisinde de görülmektedir. Ana kuvars damarları genellikle düzensiz görünümlü, 1.5-40 cm kalınlığında ve 150-250 m uzunluğunda olup, birbirlerine yaklaşık olarak paralel gelişen 1-3 mm kalınlığındaki kılcal damarlar yer yer bunlara eşlik etmektedirler. Kuvars damarları, aşırı silisleşmiş zonlar içerisinde bulunmakta olup, birincil mineral olarak pirit, kalkopirit, sfalerit, fahlerz, galen, altın; ikincil mineral olarak da hematit/limonit, bornit, kovellin, kalkozin ve dijenit içermektedir. Kuvars, barit, serizit, kalsit, adularya, illit ve kaolen gang minerallerini oluşturmaktadır. Kuvars damarları içerisinde bulunan birincil sıvı kapanımlardan yapılan mikrotermometrik ölçümler, damarların oluşumunun üç fazda tamamlandığını ve bu oluşumun 130-300 °C arasında gerçekleştiğini ortaya koymaktadır. Gerek bu veriler ve gerekse mineralojik bulgular, cevherli kuvars damarlarının adularya- serizit tipi bir epitermal sisteme ait olduğunu desteklemektedir. Anahtar Kelimeler Altın, Epitermal, Adularya-Serizit tip, Olucak v

SUMMARY GEOLOGY, MINEROLOGY AND GENESIS OF THE GOLD-BEARING QUARTZ VEINS IN THE OLUCAK (GÜMÜŞHANE) AREA The Olucak area is located within the southern section of the Eastern Pontide tectonic unit and contains lithological units of Liassic to Eocene age. At the base is the Liassic aged Zimonköy Formation made up of basalts intercalated with dacitic tuff and claystone - marl lenses. It is conformably overlain by Malm- Lower Cretaceous aged limestones of the Berdiga Formation which is itself unconformably followed by Campanian aged discontinuous red limestone lenses of the Elmalidere Formation. The latter unit passes upward into Meaestrichtian flysch of the Tepeköy Formation. The Alibaba Formation composed of Eocene aged andesites cover unconformably all these lithologies and are in turn cut by the Kaçkar Granitoid of the same age. This study focuses on the quartz veins developed along NW-SE and NE- SW trending fractures within the Zimonköy Formation. Quartz veins with similar trends are also observed in the Kaçkar Granitoid. The quartz veins are irregularly developed, 1.5-40 cm thick and 150-250 m long, and are locally accompanied by 1-3 mm thick quartz veinlets subparallel to each other. The mineralised veins are located mainly within the Zimonköy Formation and are surrounded by intensely silicified zones. They are made up of pyrite, chaicopyrite, sfalerite, sulphosalts, galena and gold with a gangue of quartz, barite, sericite, calcite, adularia, illite and kaolene. Secondary minerals include hematite/limonite, bornite, covellite, chalcosite and digenite. Microthermometric measurements made on primary fluid inclusions in the mineralised quartz veins indicate homogenisation temperatures at an interval of 130-300 °C. This as well as the mineralogical evidence suggests that mineralised quartz veins belong to adularia - sericite type epithermal system. Keywords: Gold, Epithermal, Adularia-Sericite, Olucak VI