Devrekani kuzey yöresinin (Kastamonu) jeolojik incelenmesi

Abstract

iv ÖZET inceleme alanı, Devrekani ve Küre (Kastamonu) ilçeleri arasında, `Kastamonu Granitoid Kuşağı` ile `Daday- Devrekanı Masifi` üzerinde yer almaktadır. Söz konusu alan Prekambrıyen-Kuvaterner zaman aralığında oluşmuş bir dizili tostratıgrafı ve litodem birimlerini sergilemektedir. Bu araştırmada, tüm istiflenmenin sınıflandırılması, jeolojik evrimi ve modeli ile tektoniğini.» ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma alanında Prekambriyen-Kuvaterner zaman aralığında toplam 15 birim, 1ıtostratıgrafı-lıtodem ve kronostratıgrafı esaslarına göre sınıflandırılmış olup, söz konusu alanın 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası yapılmıştır. Sınıflandırmada arazi gözlemlerinin yanısıra, bir dizi petrografik, paleontolojik, sedımantolojik, jeokimyasal, mikrofasıyes, fotojeolojık ve tektonik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu çalışmalar başlıca, arazide ölçümü gerçekleştirilen 18 adet ölçülü stratigrafi kesiti (Ö.S.K.) üzerinde yürütülmüştür. Tüm bu çalışmalar sonucunda, bölgenin fasiyes haritası ile jeolojik/tektonik evrim modeli de c. taya konulmuştur. Yürütülen çalışma ile Prekambriyen-Eosen dönemi boyunca 5 adet uyumsuzluk yüzeyinin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca Liyas-Eosen dönemi içerisinde çökelmis formasyonların kil mineral içeriği ve kil parajenezleri belirlenerek, Liyas'dan itibaren simektit ve kaolinit düzenli bir artış gösterirken, illit ve kloritin tersinir olarak azalma gösterdiği saptanmıştır. Liyas-Eosen dönem aralığında çökelmis olan karbonatlı kayaçlardan oluşan üç formasyonda gerçekleştirilen mikrofasiyes ve jeokimyasal çalışmalar ile Malm-Alt Kretase ve Eosen dönemlerinde sığ denizel, yer yer resifal karakterli karbonatlar; Maastrihtiyen döneminde ise CCD (karbonat erime derinliği) sınırını da içeren basen ve acık deniz şelfi niteliğinde bir karbonat çökeliminin gelişmiş olduğu belirlenmiştir. Kampaniyen döneminin flis fomasyonu ile En üst Maastrihtiyen-Alt Orta Paleosen molas formasyonunda gerçekleştirilen sedimentolojik çalışmalar sonucu, unların `Yeniden oluşan orojenik provenansta` ve ` Yeniden oluşan bindirme-çarpışma kökenli bir provenans` dan malzeme getirimi ile oluştuğu ortaya konulmuştur, üst Kretase-Paleosen döneminden itibaren inceleme alanı, kapalı havza özelliği kazanmış ve bu özellik Eosen sonrasında da devam etmiştir. İnceleme alanındaki sedimanter birimler, pek çok fosil grupları ile belirgin ortamsal ve klimatik özellikler göstermektedir. Özellikle Maastrihtiyen dönemi makro ve mikro formlar açısından maksimal bir bolluk dönemi olarak izlenmektedir. Maastrihtiyen sonrasında gelişen, fosil açısından son derece steril dönem, K/P (Kretase/Pa leosen) sınırı ve bu sınır ile ilgili olaylar konusunda, dünyada pek çok lokalitede gözlendiği gibi, fauna açısından da açıklayıcı bir nitelik taşımaktadır. İnceleme alanı ve yakın çevresinde NW-SE yönlü etkin sıkışma kuvvetleri altında, kıvrım eksen doğrultuları SW- NE olan bir kıvrım serisi ve bu doğrultuya dik ve dike yakın gelişmiş pek çok doğrultu atımlı fay ile kompresyon ve tansiyon çatlakları oluşmuştur. özellikle Preneen fazının etkin olduğu bu tektonik rejimde SE'dakı Prekamriyen kütlenin de etkin katılımı ile oldukça büyük ölçüde bindirme ve ters faylar gelişmiştir.

SUMMARY The study area is situated between Devrekani and Küre towns (KASTAMONU) on the `Kastamonu Granitoid Belt` and `Daday-Devrekani Massive`. The area being discussed, presents a series of 1 i thost rat igraph ica 1 and lithodem units formed between Precambrian and Quaternary. In this research, classifying, explaining geologic evolution, developing a model and displaying the tectonics of the whole sequence were the main purposes. A total of 15 units whose ages range between Precambrian and Quternary were classified in accordance with the 1 i thostrat igraphy-1 i thodem and choronost rat igraph ic principals and a 1/25.000 scaled gelogic map of the area under investigation was prepared. In classification, beside field observations, a series of petrographic, paleontologic, sedimentalogic, geochemical, microfacies, photogeolog ic and tectonic studies were made mainly on 18 measured stra t igraph ica 1 sections which were measured in the field. Basing on all of this studies, a facies map of the region was made and a geological/tectonic evolution model was devoloped. Five disconf ormi t ies were determined along the period between Precambrian and Eocene. Clay minerals content and clay paragenesis of the formations that deposited during the Lias-Eocene period were also specified and thus, it was found that simectite and kaolinite increase regularly while illit and chlorite reversly decreases with respect to time starting from Ltas. The results, obtained from the obtained microfacies and geochemical studies on three formations which comprise carbonate rocks of Lîas-Eocene period, revealed that the carbonates deposited during Malm-Lower Cretaceous and Eocene are of shallow marine with local reefal character: and during Maastrihtian is of basinal, including the CCÖ (Carbonate compansation depth) and of open sea shelf character. Basing on the sed imentolog ical studies on the flysch of Campanian and mollasse formation of the Upper Maastriht ian;Lower-Middle Paleocene, it was indicated that these formations comprise materials brought from `recycled orogenic provenance` and a `recycled abduction- collision origin provenance`. The study area has become a closed-basin during Upper Cretaceous-Paleocene and this was continued also after Eocene. The sedimentary units that found within the study area include plenty of fossil groups indicating very typical environmental and climatic properties. Particularly, the Maastiritian period is found to be a maximal abundance from the standpoint of macro and micro forms. The, period following Maastrihtian is very steril with respect to fossils. It can be traced at the C/P (Cretaceous/Paleocene) boundary and this boundary and related events, just as seen at many other localities in the world, are characterized to be very descriptive from fauna point of view. In the study area and its near vicinity, a series of folds whose strike of axes is along SW-NE, and many strike faults and compression ana tension fissures perpendicular to the strike of the folds have been developed under the NW-SE directed compression forces. This tectonic regime in which particularly the Preneen Phase has been effective, includes also the development of very large over thrusting contribution of the P t -»Cambrian rock mass found at the BE.