Doğu Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bazı Carex L. subgenus Carex (Cyperaceae) türleri üzerine morfolojik, mikroformolojik ve anatomik çalışmalar

Abstract

Bu çalışmada, Carex L. (Cyperaceae) cinsinin Carex altcinsine dahil 34 takson morfolojik, mikromorfolojik ve anatomik yönden incelenmiştir. Araştırma alam olarak Doğu Karadeniz Bölgesi (Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane) seçilmiştir. 1992 - 1996 yıllan arasında yapılan arazi çalışmaları ile bu bölgeden toplanan materyaller herbaryum ve fiksasyon örnekleri şeklinde saklanmıştır. Herbaryum ve fiksasyon örnekleri üzerine yapılan morfolojik incelemelerde, bir çok önemli morfolojik karakter belirlenmiş ve bu karakterlere göre gruplar ortaya çıkarılmıştır. Flora kitapları ve bazı özel çalışmalar yardımıyla bu gruplar teşhis edilmiş ve Carex türlerinin tanımlanmasında rol oynayan bazı önemli karakterlerin her bir taksona ait orijinal şekilleri çizilmiştir. Mikromorfolojik çalışmalarda, taksonlann aken epidermis hücrelerinin yüzey özellikleri Taramalı Elektron Mikroskobunda (SEM) incelenerek fotoğrafları çekilmiştir. Mikromorfolojik özellikleri belirlenen taksonların karşılaştırmaları yapılmıştır. Adı geçen 34 Carex taksonundan 32' si ilk kez bu çalışmada mikromorfolojik özellikleri yönünden incelenmiştir. Anatomik çalışmalarda, taksonların gövdelerinden enine, yapraklarından ise enine ve yüzeysel kesitler alınarak daimi preparatlar hazırlanmıştır. Bu preparatlar yardımıyla her bir taksonun anatomik özellikleri belirlenerek karşılaştırmalar yapılmıştır. Anatomik şekiller mikroskoba takılı çizim tüpü ile orijinal olarak çizilmiştir. Carex altcinsine ait 34 taksonun morfolojik, mikromorfolojik ve anatomik olarak incelenmesi sonucunda, tür ayırımında yararlı olan ilave karakterler belirlenerek sistematiği problemli türlerin tanımlan daha belirgin hale getirilmiş, benzer türlerin birbirlerinden kesin olarak ayrılmaları sağlanmış ve yeni bir tür tayin anahtarı hazırlanmıştır. Bazı seksiyon, tür ve alttürler yeniden düzenlenmiştir. Türkiye florası için yeni kayıt olan Carex aequivoca V. Krecz. (Sect. Atratae) türü tanımlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Carex, sistematik, anatomi, morfoloji, mikromorfoloji V

In this research, morphology, micromorphology and anatomy 34 taxa of Carex L. subgenus Carex (Cyperaceae) in the East Black Sea region were studied. The specimens were collected between 1992 and 1996, and then they were preserved as herbarium and fixation materials. The morphological studies were carried out from both herbarium and fixation specimens. Some of the important characters were chosen. The samples were grouped according to the chosen important morphological characters, and identified by using flora books and articles. Critical taxonomical characters of each studied taxon of Carex were drawn. For micromorphological studies, the surface characters of achene epidermal cells were illustrated and described by Scanning Electron Microscope (SEM). Close taxa were compared. Micromorphological characters of 32 out of 34 Carex taxa were studied for the first time in this study. For anatomical studies, preparats of transverse sections of culms and epidermis slides and transverse sections of leaves of each specimen studied were made. Anatomical features of each taxon were identified and compared with anatomical features of closely related taxa. Anatomic figures were drawn with a camera lucida. At the results of morphological, anatomical, and micromorphological studies of 34 taxa of subgenus Carex, some additional characters which are useful in the identification of the species with systematical problems became definite and closed species were precisely differentiated, and a new key for species determination were prepared. Some sections, species and subspecies were reorganised. Besides, Carex aequivoca V. Krecz.(section Atratae) was recorded as a new taxon for Turkish flora. Key words: Carex, systematics, anatomy, morphology, micromorphology VT