Dümrük (Sivrihisar) mermerlerinin özelliklerinin ve üretim yönteminin seçimi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada; Dümrek (Sivrihisar) mermer yatağının Jeo- teknik ve Jeomekanik özellikleri incelenerek bölge için en uygun işletme yöntemi seçilmiştir. Üretim yöntemi seçimi yapılmadan önce Batı Anadoluda bulunan birçok mermer oca ğında incelemeler yapılarak bölgenin jeotektonik yapısı ve mermer yatağının jeomekanik özellikleri ile uygulanan işletme yöntemi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışma sahası Sivrihisar m yaklaşık 25 km. kuzey doğu sunda yeralmaktadır. Bu saha Dümrek Beldesinin kuzey doğusundan Zeyköy'e kadar uzanan kireçtaşlarını kapsamak tadır. Sahadaki mermer olarak değerlendirilen kireçtaşları Paleozoyik metomorfik kristalin, seri üzerinde yeralmakta olup üst Jura - Alt Kratese yaştadır. Çalışma sahasındaki mermerlerin ; arazide yapılan tabaka ve çatlak ölçümlerinin kontur (Schmidt) ve gül diyagram ları çizilerek hakim tabaka ve çatlak doğrultusu ile eğim yönü tespit edilmiş ve ocak tasarımı yapılmıştır. Mermerlerin jeomekanik özelliklerini belirlemek için ça lışma sahasından gerekli numuneler alınmış olup; H.Ü., M. T. A. ve T. S. E. laboratuvarl arında : özgül ağırlık, birim hacim ağırlık, su emme oranı, porozite, sertlik, plaka verme ve cila alma gibi fiziksel özelliklerle ; tek eksenli ba sınç dayanımı, eğilme dayanımı, darbe dayanımı, çekme daya nımı, makaslama day anımı, aşınma kaybı ve don sonucu basınç dayanımı gibi mekanik özellikler tespit edilmiştir.Ayrıca kimyasal ve mineralojik analizlerde yapılmıştır. Dümrek mermerleri renk, kullanım yeri ve işlenme özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. Mermer üretim yöntemleri hakkında açıklayıcı bilgiler verilmiş ve yöntemler arasında mukayese yapılarak bölge için en uygun üretim yöntemi ortaya konulmuş tur. Ayrıca ülkemiz mermer potansiyeli ve mermer ihracatımız hakkında derlenen bilgiler sunulmuştur.

SUMMARY In this thesis; geotecnical and geomechanical properties of the nûmrek (Sivrihisar) marble deposits have been evaluated and the most suitable production method for the region have been selected. Before the selection of the production a lot of marble quarries have been studied in the West-Anotolia and raliationships between the present production method and regional geotecnical structure and geomechanical properties of the marble deposits evaluated. Wokring area is located about 25 km. to North-East of the Sivrihisar. This region include limestones which lie from North-East of the Dümrek to the Zeyköy. Limestones whic can be used as marble lie on the Paleozoic metomorphic cristalline series with Upper Jurassic -Lover Createse age. By preparing rose diagram and Schmidt (contour) diagram of strata and fracture measurements in the site, the direction of the daminant beds and fracture of the marble in the working area has been determinated. According to these information quarry design has been made. To obtain the geomechanical properties, the marble samples have been taken from the woring area and tested in the laboratories of H.Ü., M.T.A. and T.S.E.. From these tests physical properties like specific gravity, unit volumetric weight, water absorption ratio, porosity, hardness, platability and polisability ; mechanical properties like uniaxial compressive strength, tensile strenth, shear strength, abrasion ratio and compressive strength before & after freezing, have been determined, chemical and mineralogical analyses have also been made. Dumrek marbles have been clasified according to the colour, uses and shaping properties.Ill Explanatory informations have been given about the production methods of marble and the most suitable production method for the marble in this region have been determinated by making comparision with the other methods. In addition to that collected information about domestic marble potential and marblew export have been presented in this thesis.