Doğu Karadeniz bölgesindeki bitkisel ve odunsal atıkların kültür mantarı `Plevrois ostreatus (Jacg ex. fr.) kummer` kültivasyonunda değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Orman Endüstrisi alanında kullanılan hammaddelerin büyük bölümü atık olarak ortaya çıkmaktadır. Aynı şekilde Doğu Karadeniz Bölgesi'nde de yetiştirilen yıllık bitkilerin büyük bölümü ya kullanım dışı bırakılarak çevre kirliliğine sebep olunmakta ya da yakılmaları yolu seçilerek düşük bir ekonomik değer elde edilmektedir. Sözü edilen bu atık ya da artıkların bir başka besin kaynağı şeklinde ekonomiye kazandırılması düşünülmüş, yapılan ön çalışmalarda ekonomiklik derecesinin artırılması için kültür mantarı Pleurotus ostreatus üretiminde verimi artırıcı ilave maddelerle kültivasyonlarının yapılması uygun bulunmuştur. Çalışmada bitkisel ve odunsal artıklardan oluşan ana substratlara verim artırıcı ilave substratlar farklı oranlarda katılarak, kültür mantarı verimi ve kalitesi üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Deneme karışımlarının bireysel mantar ağırlığı, verim ve sporofor morfolojik özellikleri tespit edilerek P.ostreatus için en uygun ortamın belirlenmesine çalışılmıştır. Elde edilen verim, misel gelişim süreleri ve bireysel mantar ağırlığı değerlerine göre Pleurotus ostreatus kültür mantarı için en iyi ortamın atık kağıtlı denemedeki Atık Kağıt (AK) + Toprak Mahsulleri Ofisi buğday tozu (TMO) (70+30) karışımlı kompost blokunun olduğu tespit edilmiştir. Denemeler, fındık kupulası (FK) ve odun talaşı (OT) gibi hammaddelerin özellikle TMO ve PK gibi ilave maddelerle P. ostreatus kültivasyonunda rahatlıkla kullanıla bileceğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler : Kültür mantarı, Pleurotus ostreatus, bitkisel atıklar, ilave maddeler

SUMMARY Considerable amount of raw materials used in the field of Forest Industries come out as waste-products. In the same way, large amount of nonwoody plants growing in the region of Eastern Black Sea, either being left on the ground or burnt off. As a result of these applications, environmental pollution increases and economic valuation decreases. In this study, aforementioned waste products were considered to convert into economy as a nutrition source and in preliminary work, for Pleurotus ostreatus cultivation, yield-increaser supplementary materials were found suitable. Various ratios of yield-increaser supplementary materials were added to raw materials which are nonwoody and woody waste products and their effects on cultivated mushroom yield and quality were determined. Trial mixture of individual mushroom weight, yield and sporofor morphological properties were established and for Pleurotus ostreatus, appropriate compost types were tried to determined. From the result of yield, mycelia progres time and individual mushroom weight, mixture of waste paper and wheat fine taken from Soil Products Office (SPO) with ratio of 70:30 were determined as a appropriate compost type. Trials showed that mixture of raw materials such as hazelnut-cob and sawdust and supplementary materials SPO wheat fine and rice-cob can be easly used for Pleurotus ostreatus cultivation. Key Words : Mushroom, Pleurotus ostreatus, non-woody waste product, supplementary materials