Bazı Lilium L. (Liliaceae) türlerinin karyotip analizleri

Abstract

ÖZET Liliaceae familyasından olan Lilium L. (zambak) cinsi Ilıman Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'da doğal olarak yayılış gösterir. Dünyada yaklaşık olarak 100'ün üzerinde tür ihtiva eder. Türkiye'de 10 takson ile temsil edilmektedir. Bu çalışmada, bu taksonlardan 4 tanesinin karyotip analizleri yapılmıştır. Karyotip analizleri yapılan taksonlar şunlardır: Lilium candidum L., L. martagon L., Lilium ciliatum P.H. Davis ve L. carniolicum subsp. ponticum (C. Koch) Davis & Henderson. Çalışmada kullanılan materyaller, Trabzon (Sürmene) ve Rize (İkizdere)'den 1996-1997 yılları arasında, Haziran ve Temmuz aylarında toplandı. Toplanan örnekler herbaryum teknikleri ile kurutuldu ve soğanları alındı. Her türe ait soğanlar oda sıcaklığında, özel olarak hazırlanan saksılarda çimlendirildi, kök uçları çıkarılarak Feulgen ile boyandı ve daimi preparatlar hazırlandı. Bu preparatlardan her türün kromozom sayısı, morfolojisi, ölçüleri, kol oranı ve sentromerin yeri belirlendi. Bu çalışma sonunda, incelenen bütün taksonların 2n=24 kromozomlu diploid türler oldukları bulundu. Bununla beraber, somatik kromozom sayıları aynı olmasına rağmen, kromozom morfolojilerinin farklı olduğu görüldü. Karyotiplerinin median, submedian, subterminal ve terminal kromozomlardan meydana geldiği tespit edildi. Anahtar Kelimeler: Lilium L., Liliaceae, Karyotip Analizi, Türkiye.

SUMMARY Karyotype Analyses of Some Lilium L. (Liliaceae) Species The genus Lilium L. (lily) belonging to family Liliaceae is distributed in Temperate Asia, Europe, and North America. It includes over 100 species in the world. In Turkey, the genus is represented by 10 taxa. In the present study, karyotype analysis of four species of these taxa was done. Karyotype analysis was carried out on the following taxa; Lilium candidum L.JL,. martagon L., Lilium ciliatum P.H. Davis, L. carniolicum subsp. ponticum (C. Koch) Davis and Henderson. Materials used in this work were collected from Trabzon (Sürmene) and Füze (İkizdere) between June and July in 1996 and 1997. The collected species were dried through herbarium techniques and bulbs were obtained. The bulbs belonging to each species were germinated in specially prepared medium plastic spots. The young root tips were excised and stained in Feulgen and then permanent slides were prepared. Chromosome number, complement, measurement, arm ratios and centromere position of each species were carried out on the permanent slides. Finally, in this work, all taxa investigated were found to be diploid species with 2n=24 chromosomes. However, chromosome morphologies were observed to be different although these taxa had the same chromosome number. The karyotype analysis showed that the karyotype of these species consists of median, submedian, subterminal and terminal chromosomes. Key Words: Lilium L., Liliaceae, Karyotype Analysis, Turkey VI