Başçatak (Akdağmadeni-Yozgat) muskovit şitslerinin teknolojik özellikleri ve kullanım imkanlarının araştırılması

Abstract

IV ÖZET Ülkemiz için yeni bir endüstriyel hammadde olarak değerlendirilen toz muskovit, dün ya `da endüstriyel alanda geniş çapta kullanılmaktadır, özellikle çevre için zararlı etkileri belirlenen asbest'e karşı alternatif malzemeler arasında yer alması, toz muskovitin kullanımını geliştirmiştir. Ülkemizde, günümüze kadar yurtiçi olanaklardan toz muskovit üretimi yapılmamış, pegmatitik oluşumlara bağlı levha muskovit üretimi ise elverişsiz ve son derece kısıtlı şartlar altında yürütülmüştür. Bu çalışmada toz muskovitin ana kaynağını oluşturan muskovit şist yataklarında, muskovitin endüstriyel acıdan değerlendirilmesi, teknolojik özelliklerinin saptanması ve ülkemizde kullanım imkanlarının araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik, Yozgat - Akdağmadeni ( Başçatak ) bölgesi inceleme alanı seçilmiş, bölgede yüzeylenen muskovitce zengin zonların 1/10 000 ölçekli jeoloji haritası yapılmış, bölgenin ekonomik potansiyeli ortaya çıkarılmış, yataklar mineralojik açıdan değerlendirilmiş, muskovitce zengin zonlardan alınan örneklerin zenginleştirilmesi, konsantre ürünün farklı tane boylarında sınıflandırılması, fiziksel, kimyasal özelliklerinin, sıcaklık artısına bağlı olarak değişen ısısal kararlılık noktalarının belirlenmesine çalışılmış, asbest yerine dolgu maddesi olarak kullanılabilme durumları incelenmiş ve ülkemizde kullanılabileceği bazı alanlar önerilmiştir. Muskovitin zenginleştirilmesi esnasında uygulanan öğütme teknikleri ile son ürünün tane boyu parametrelerinin, ürünün teknolojik özelliklerini etkilediği, yüksek sıcaklık koşullarında bozunmaya uğradığı, refrakter özellik taşımadığı, en yüksek kullanım sıcaklığının 1000 °C olduğu, derişik sülfürik ve fosforik asitlerden etkilendiği belirlenmiş, ülkemizde boya, plastik ve kavuçuk endüstrisinde, çimento ve izolasyon sanayisinde dolgu maddesi olarak kullanılabileceği önerilmiştir.

SUMMARY Ground muscovite, regarded as a new industrial raw material in our country, is used widely in the industrial sphere in the world. The use of muscovite has been widened particularly due to its use as an alternative material to asbestos, whose harmfull effects to environment have already been established. In our country, upto now, ground muscovite has not been produced with the local resources; only the production of sheet muscovite has been made depending on pegmatitic formations in the most unproductive way and under extremely limited circumstances. The main purpose of the present work is to make an assesment of muscovite from the industrial point of view at the mines of muscovite schists which consitutes the main source of muscovite, determine its technologic properties and make the survey of the possibilities of its use in our country. With this aim, the Yozgat - Ak dağ madeni region has been selected as the area of survey, a geologic map in the scale of 1 / 10 000 of the zones, rich with muscovite that has surfaced in the region, has been drawn, the economic potential of the region has been tapped, the reserves have been assessed according to their mineralogic capasity, attemps have been made for enriching the samples taken from the rich zones, classifying the concentrated products according to different grain size and determining the changing temprature resistances point, the physical and chemical properties, studies have been made for its use as filling material instead of asbestos and proposals have been made for some sector where it can be used in our country. During the methods, used for griding the enriching of muscovite, it was found that the last product's grain size parameters affects the technological characteristics of the product, it was damaged under high heat, it does not carry refractoring characteristics, its maxsimum utility heat is 1000 °C and is aff acted by concentratedVI sulphuric and phosphoric acids. It is suggested that this material can be used in various industries like paint, plastic, rubber, cement and isolation as filling material.