Ortaköy (SE Çorum) yöresinin jeolojik incelenmesi 2 cilt

Abstract

ÖZET ıv Ortaköy (SE Çorum) İlçesi ve yakın civarında yürütülen bu çatışmada, bölgede yüzeyleyen Triyas-Üst Eosen yaşlı kayaçlann litostratigrafik, kronostratigrafik, paleontolojik, mineralojik-petrografik, tektonik, ortamsal fasiyes özelliklerinin incelenmesi ve bölgenin paleocoğrafik evrim yorumu amaçlanmıştır. Çalışılan alanın 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası yapılmış ve Karadağ karışığı (Orta-Üst Triyas), Doğya formasyonu (Üst Jura-Alt Kretase), Asar karışığı (Üst Kretase), İncesu formasyonu (Paleosen), Göçet formasyonu (İpresiyen- Lütesyen), Karahaeip formasyonu (Lütesiyen) ve Dirgenli formasyonundan (Lütesiyen) oluşan litodemik ve litostratigrafik birimleri belirlenmiştir. Ayrıca, bu birimlerden Doğya formasyonu; Topçam (Üst Jura) ve Sefikaya (Alt Kretase) üyelerine ayrılmıştır. Bölgedeki litostratigrafik birimleri temsil eden, 13 ayrı güzergahtan ölçülü stratigrafi kesitleri ile mineralojik-petrografik ve paleontolojik incelemeler için 495 adet kayaç örneği alınmıştır. İnceleme alanında, karışık niteliğinde iki ayrı birimin yer aldığı ve bunlardan Karadağ karışığının sedimantolojik-tektonik, Asar karışığının tektonik süreçlerle, karışık yapısını kazandığı saptanmıştır. Sedimantolojik incelemeler ile bölgedeki litoloji birimlerinin, üç ayrı zamanda açılan basenin ürünü olduğu belirlenmiştir. Permiyen sonunda, Tetis platformu üzerinde açılan basende Karadağ karışığı (Türbidit fasiyesi); Alt-Orta Jurada açılmaya başlayan Neo-Tetis okyanusunda Doğya formasyonu (Karbonat fasiyesi) ve Asar karışığı (Ofiyoiitik kayaçlar); Eosen transgresyonu ile oluşan Ortaköy baseninde İncesu formasyonu (Alüviyal fasiyes), Göçet formasyonu (Lagüner-Neritik fasiyesi), Karahaeip formasyonu (Delta fasiyesi) ve Dirgenli formasyonu (Volkano-sedimanter fasiyes) litolojileri oluşmuştur. İnceleme alanında, yaklaşık NE-SW ana tektonik doğrultularının yer aldığı saptanmıştır. Triyas-Üst Kretase yaşlı litoloji birimlerinde, NE-SW doğrultulu bindirme zonlarının oluşumunda Laramiyen fazı (Üst Kretase sonu), Paleosen- Eosen yaşlı litoloji birimlerinde, bu bindirme zonları üzerinde Ters faylar gelişmesinde ve birimler içerisinde diğer tektonik yapıların (faylar, çatlak sistemleri, kıvrımlar) meydana gelmesinde, Pireniyen fazının (Eosen) etkili olduğu belirlenmiştir.

I --ABSTRACT/ In this study, lithostratigraphic, chronosiratigraphic, paieontologic, mineralogic, petrographic, tectonic, environmental facies properties of outcrop Triassic-Upper Eocene age rocks in Ortaköy (SE Çorum) town and near area and the interpretation of paleogeographic evolution of the area were purposed. Geologic map of 1:25.000 scale of studied area was made. Lithodemic and lithostratigraphic units which are Karadağ melange (Middle-Upper Triassic), Doğya formation (Upper Jurassic-Lower Cretaceous), Asar melange (Upper Cretaceous), İncesu formation (Paleocene), Göçet formation (Ypresian- Lutetian), Karahacip formation (Lutetian) and Dirgenli formation (Lutetian) were determined. In addition to, one of the units, Doğya formation was divided into its members such as Topçam (Upper Jurassic) and Sefikaya (Lower Cretaceous). Measured stratigraphic sections from 13 different locations which represented lithostratigraphic units of area with 495 rock samples were taken for mineralogic- petrographic and paieontologic investigations. In investigation area, it was observed that there were two different melange units, one of them Karadağ melange was formed in sedimentologic-tectonic effect, Asar melange was also formed in tectonic effect. Lithology units of area with sedimentologic investigation were developed in three different basins which were formed in three different times. At the end of Permian, Karakaya melange (Tubidity facies) on basin separeded on Tethys platform, Doğya formation (Carbonate facies) and Asar melange (Ophiolithic rocks) in Neo-Tethys ocean began to separete of Lower-Middle Jurassic, on Ortaköy basin formed with Eocene transgression, İncesu formation (Alluvial facies), Göçet formation (Lagoon-Neritic facies), Karahacip formation (Deltaic facies) and Dirgenli fomation (Volcano-sedimentery facies) lithologies were formed. In investigation area, approximately ME-SW main tectonic strikes were placed. In lithology units with age of Triassic-Upper Cretaceous, thrust zones with NE-SW strike were developed with an effect of Laramian phase. In lithology units with age of Paleocene-Eocene, was resulted as reverse faults on these thrust zones and the formation of other tectonic structures (faults, slit systems, folds) in these units. ;,