Artvin yöresi Atilla vadisi florasındaki bazı odunsu taksonların odun anatomilerinin ekolojik yönden incelenmesi

Abstract

ÖZET Artvin yöresi Atilla vadisi florasının farklı rakımlarda yetişen 33 cins ve 41 taksonuna ait odun örneklerinin anatomik özellikleri incelenmiştir. Trahe teğetsel çapı, mm2'de trahe sayısı, trahe hücre uzunluğu, perforasyon tablasındaki basamak sayısı, gerçek traheitlerin varlığı, vasisentrik ve vasküler traheitlerin varlığı, helikal kalınlaşmanın varlığı ve yıllık halkaların durumu gibi anatomik özelliklere ait veriler elde edilmiştir. Trahe hücre özellikleri kullanılarak `Vulnerability` oram (trahe çapımn mm 'deki trahe sayısına bölümü) ve `Mesomorphy` değeri (`Vulnerability` oranı 'nın trahe hücre uzunluğu ile çarpımı) hesaplanmıştır. Türlerin anatomik özellikleri ve `Mesomorphy` değerleri hem birbirlerine hem de ekolojik gruplarına göre karşılaştınlmıştır. Ayrıca, anatomik özellikler rakım, bitki boyu ve bitki çapı gibi anatomik olmayan özelliklerle ilişkiye getirilmiştir. Rakım'ın anatomik özelliklerle diğerlerinden daha fazla ilişkili olduğu saptanmıştır. Helikal kalınlaşmanın varlığı, gerçek traheitlerin varlığı, perforasyon tablasının tipi, rakım, bitkinin habit' i ve habitat'ının `Mesomorphy` değeri üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. Kseromorfi, mm de trahe sayısının fazlalığı, dar çaplı traheler, kısa trahe hücreleri, trahe çeperlerinde helikal kalınlaşmanın varlığı ile vurgulanmıştır. Anahtar Kelimeler: Odun Anatomisi, Ekolojik Odun Anatomisi, Vulnerability, Mesomorphy, Atilla Vadisi, Artvin VI

SUMMARY Ecological Wood Anatomy of the Woody of Artvin- Atilla Valley Flora The anatomical features of the 41 taxa taken from different altitudes and representing all 33 woody genera of the Atilla valley flora (in Artvin) were studied. Data were gathered on anatomical features: tangential pore diameter, number of vessels per mm2, length of vessel elements, number of bar per perforation plate, presence of true traheids, vasicentric traheids, vascular traheids, helical sculpture, and growth rings. By using vessel member features, `Vulnerability` ratio (pore diameter divided by number of vessels per mm ) and `Mesomorphy` indice (`Vulnerability` multiplied by vessel elements length) was calculated. The occurrence of these features and `Mesomorphy` indices was compared with each other and ecological groupings and habit groupings. In addition, anatomical characters and non- anatomical factors such as altitude, plant length and plant diameter were correlated with each other. Altitude is more correlated with anatomical characters than the others. It was determined that presence of helical sculpture, presence of true traheids, type of the perforation plate, altitude, habit and habitat of the plant has influenced on `Mesomorphy` indices. `Xeromorphy` was indicated by more numerous vessels per mm2, narrow vessels, shorter vessel elements, presence of helical sculpture on vessel walls. Key Words: Wood Anatomy, Ecological Wood Anatomy, Vulnerability, Mesomorphy, Atilla Valley, Artvin VII